Klimaatadaptatie in Limburg
De provincie Limburg wordt gekenmerkt door haar diversiteit aan landschappen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het Heuvelland, het Maasdal, de Peel en de zandgronden. Bovendien kent Limburg diverse verstedelijkte gebieden, met name in Zuid-Limburg. Het veranderende klimaat is in Limburg zowel in het landelijk als stedelijk gebied steeds nadrukkelijker merkbaar. Enerzijds waren er de afgelopen jaren diverse perioden van langdurige droogte en hitte en anderzijds hebben de gebeurtenissen in juli 2021 duidelijk gemaakt wat de gevolgen zijn van een periode van hevige neerslag. Klimaatadaptatie en daarmee het aanpakken van wateroverlast, overstroming, droogte en hitte is in de provincie Limburg dan ook een veelzijdige opgave.
Deltaplan Ruimtelijke adaptatie
In het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie hebben gemeenten, waterschappen, provincies en het Rijk afgesproken dat Nederland uiterlijk in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust ingericht moet zijn. De rol van de provincies hierin is vooral stimulerend en ondersteunend richting gemeenten, waterschappen en regionale en lokale organisaties. Het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie is opgebouwd volgens zeven ambities. Om te bereiken dat de doelstelling in 2050 wordt behaald, hebben de overheden afgesproken om allemaal met deze ambities aan de slag te gaan. Zo ook de Provincie Limburg. Dit onder meer door:
- Stresstesten en risicodialogen
In aansluiting op de bovengenoemde doelstelling in het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie hebben de Nederlandse overheden allereerst stresstesten uitgevoerd. Deze gaven inzicht in de kwetsbaarheid van gebieden voor o.a. extreme neerslag, overstroming, hitte en droogte. In 2018 heeft de provincie Limburg een stresstest op het gebied van wateroverlast en droogte uitgevoerd, waarna in 2019 diverse gesprekken ten aanzien van vitale en kwetsbare functies hebben plaatsgevonden. Het algehele proces rondom de stresstesten zal verder worden voortgezet en er wordt gereflecteerd op de werking van al uitgevoerde testen.
- Uitvoeringsagenda
In samenwerking met de provincie Noord-Brabant is voor de periode 2021-2027 een ‘Uitvoeringsagenda ruimtelijke adaptatie Zuid-Nederland’ opgesteld. Sinds 2016 werken de overheden in Noord-Brabant en Limburg samen aan klimaatadaptatie en deze agenda draagt bij aan de doelstelling dat de regio Zuid-Nederland in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust is ingericht.
Provinciaal waterprogramma 2022-2027
Een klimaatrobuuste leefomgeving en een watersysteem dat kan omgaan met droogte en wateroverlast is als centrale doelstelling opgenomen in het nieuwe Provinciaal waterprogramma 2022-2027. Klimaatadaptie is een maatschappelijke opgave die raakvlakken heeft met diverse andere kerntaken van de provincie zoals ruimtelijke inrichting, energietransitie en regionale bereikbaarheid. Dit vraagt om een brede aanpak waarin water en bodem een centrale rol spelen.
Voor ruimtelijke inrichting betekent dit bijvoorbeeld dat meer rekening gehouden dient te worden met de veranderingen in klimaat. Klimaatadaptatie stelt randvoorwaarden aan locatiekeuze, ruimtelijke inrichting, ontwerp, bouwwijze en grondgebruik. Nieuwe ontwikkelingen of veranderende functies worden zo mogelijk daar gesitueerd waar ze passen bij het natuurlijke water- en bodemsysteem.
Gezamenlijke aanpak
Om deze doelstellingen te bereiken werkt de Provincie nauw samen met gemeenten, waterschap en andere partijen in Limburg. Op het gebied van klimaatadaptatie zijn in de loop der jaren meerdere overleggroepen en tafels op diverse schaalniveaus ontstaan. De Provincie Limburg werkt door middel van deze overlegstructuren aan interne en externe kennisontwikkeling en -deling. Op deze wijze wisselen de Limburgse organisaties waardevolle informatie uit, waarbij zich tevens de mogelijkheid voordoet om ‘klimaatadaptatief handelen’ en bijbehorende ontwikkelingen te stimuleren. Daarop aansluitend ondersteunt de Provincie Limburg organisaties door het verstrekken van subsidies ten behoeve van klimaatadaptieve projecten en initiatieven. Een voorbeeld hiervan is het project Groene schoolpleinen.
Groene schoolpleinen
Onlangs is een motie aangenomen op basis waarvan de Provincie in de komende twee jaar subsidies gaat verlenen aan basis- en middelbare scholen die maatregelen willen nemen voor het vergroenen van hun schoolpleinen. Scholen die voldoen aan de voorwaarden van deze subsidieregeling kunnen een aanvraag indienen voor een financiële tegemoetkoming van maximaal €20.000,- en 75% van de kosten (per schoolplein) voor ontwerp én aanplant van groene schoolpleinen. In totaal wordt voor 2022 en 2023 een bedrag van €750.000 beschikbaar gesteld.
Informatieboekje klimaatadaptieve maatregelen Limburgse gemeenten
Op 13 juni 2021 organiseerde de Provincie Limburg een webinar klimaatadaptatie met sprekers vanuit de praktijk van de Waterstraat, de gemeente Eindhoven en de Limburgse praktijk. Over dat laatste is een informatieboekwerk gepresenteerd met voorbeelden van Limburgse klimaatadaptieve maatregelen. Het informatieboekje vindt u onder het kopje Achtergrond op deze pagina.
Kennisconferentie Omgaan met extreem weer
Op 20 oktober 2022 vond in Eindhoven een kennisconferentie 'Omgaan met extreem weer' plaats. De conferentie werd georganiseerd door het Platform klimaatadaptatie Zuid-Nederland, vertegenwoordigd door de provincies Noord-Brabant en Limburg en alle werkregio’s uit beide provincies.
