Virtuele rondleiding - tekstversie

Een virtuele rondleiding door het Gouvernement aan de Maas

Hartelijk welkom in het Gouvernement aan de Maas, het provinciehuis van Limburg. Maak kennis met het bijzondere gebouw en de mooie Limburgse kunstschatten.

Centrale hal

Publieksingang en expositieruimte

Twee marmeren vrouwenfiguren. Exacte herkomst onbekend.

Historisch kabinet

De huisvesting van het Provinciaal Bestuur van Limburg

1777 - 1935

De hoofdzetel van het Provinciaal Bestuur was tot 1986 gevestigd in een gebouw aan de Bouillonstraat in de binnenstad van Maastricht. Vanaf begin 17e eeuw bevond zich hier het Gouvernementspaleis, de officiële residentie van de militair gouverneurs van Maastricht. In 1777 verbouwde de Maastrichtse aannemer-architect Mathias Soiron ter plekke twee bestaande woningen tot een neoclassicistisch stadspaleis.

Van 1794 - 1814 was hier de Franse Prefectuur gevestigd, waar Napoleon Bonaparte in 1803 logeerde.

Vanaf 1815 zetelde hier het Gouvernement van de Provincie Limburg.

1935 - 1985

Wegens bouwvalligheid werd in de jaren 1929 – 1935 op dezelfde plek een nieuw provinciehuis gebouwd naar een ontwerp van G.C. Bremer, de rijksbouwmeester die in Den Haag onder andere had meegewerkt aan de bouw van het Vredespaleis en het gebouw van de Hoge Raad. In Maastricht tekende hij al eerder voor de Wilhelminabrug. In dit inmiddels oude gouvernement is tegenwoordig de faculteit der rechtsgeleerdheid van Maastricht University gevestigd.

1986 - heden

Rond 1980 was vanwege een nijpend ruimtegebrek behoefte aan een nieuw gouvernement. Gouverneur Kremers heeft zich toen sterk gemaakt voor een nieuw gebouw buiten de binnenstad aan de rechteroever van de Maas, de regenrivier die Limburg van zuid naar noord verbindt. Het Maastrichtse bureau Snelder tekende het gebouw, met medewerking van professor Cees Kleinman voor de plafondconstructie in de Statenzaal en de Feestzaal.
Het Gouvernement aan de Maas, werd gebouwd in de periode maart 1983 tot oktober 1985.
H.M. Koningin Beatrix verrichtte de officiële opening op dinsdag 22 april 1986.
De huisvesting van het Provinciaal Bestuur en de ambtelijke medewerk(st)ers is gebouwd aan de Maas, ten zuiden van de J.F. Kennedybrug, in Maastricht.
Het stadsdeel waar het Gouvernement aan de Maas staat, heet 'Randwyck'. Dat was ooit de naam van een 18de-eeuws bastion, onderdeel van de Maastrichtse vestingwerken.

Aan de Maas Bij de situering van het Provinciehuis aan en gedeeltelijk zelfs in de Maas, is de bijzondere betekenis van dit gebouw voor de gehele provincie tot uitdrukking gebracht.
Immers, de Maas stroomt door Limburg van Eijsden tot Mook. Deze rivier heeft het landschap en historie van de provincie in sterke mate bepaald.
De relatie met Maastricht is ook in de architectuur van het Gouvernement tot uitdrukking gebracht. In dak- en raampartijen is het silhouet van Maastricht duidelijk te herkennen.
De architecten hebben op deze wijze als het ware een hommage gebracht aan het profiel van de oude stad. Ook het nadrukkelijk gebruik van baksteen hoort bij Maastricht en Limburg.

Vanwege de situering van het Gouvernement in de uiterwaarden van de Maas, moest er een geul worden gegraven om een verantwoorde waterafvoer bij hoogwater te waarborgen. Een eis van Rijkswaterstaat. Daarom is een deel van het complex op een eiland gebouwd, het 'St. Pieterseyland'. Dat is ook de naam van het eiland dat hier vroeger lag, voordat de Maasoever met de historische benaming "Papenwater" dicht slibde. De geul rondom het eiland heeft ook nu weer de naam Papenwater. In feite hebben de architecten de situatie herschapen zoals die in vroeger tijden was.

Wie het gebouwencomplex bekijkt zal het opvallen dat het statengedeelte, in tegenstelling tot de rest van de gebouwen, rond van vorm is. Het statengebouw is uiteraard het belangrijkste deel van het complex. Het democratisch belang dat daaraan wordt toegekend, komt ook visueel tot uitdrukking.
De situering en de afwijkende ronde vorm geven dat aan. Bovendien komt men door de werkwijze in een vergaderzaal zoals de statenzaal al gauw op het idee van deze vormen. Democratisch besturen gebeurt immers al van oudsher door een volksvertegenwoordiging en een dagelijks bestuur, die in forumopstelling vergaderen.

Ook de noordzijde van het gebouwencomplex heeft een afwijkende -vierkante- vorm. Hier waren het milieulaboratorium en de onderhoudsgarage ondergebracht. Nu zijn het vergaderruimtes en werkplekken. Die afwijkende vorm geeft een visuele begrenzing van het complex aan de noordzijde.
Het Gouvernement aan de Maas bestaat voorts uit 17 kantoorgebouwen die door de architecten kruisgewijs gegroepeerd zijn rond vier lift- en trappenhuizen. De kantoorgebouwen hebben maximaal vijf bouwlagen.

Feiten en cijfers

• Ontwerp en directie: Architectenbureau Snelder B.V./ Architecten BNA, Maastricht
• Hoofdaannemer: Bouwcombinatie Hagerhof II, bestaande uit: Nelissen van Egteren Bouwgroep B.V., Venray en Wilma Bouwonderneming Zuid B.V., Maastricht
• Start bouw: 1 maart 1983, oplevering: 18 oktober 1985
• Officiële opening: 22 april 1986 door Koningin Beatrix
• Grootte van het gebouw: bouwvolume: 145.000 m2, vloeroppervlak: 37.500 m2
• Oppervlakte bouwterrein: 9 ha, dakoppervlak: 7000 m2
  Financiën: totale investering: 147,5 miljoen gulden
  Verwerkte materialen: bakstenen: 3.500.000 stuks, beton: 35.000 m2, funderingspalen: 735 stuks staal (wapening): 3.200 ton, glas: 5.650 m2, natuursteen: 7.400 m2

De geschiedenis van Limburg

Op 11 mei 1867 werd Limburg een honderd procent Nederlandse provincie.

Hertogdommen en grote mogendheden

Door de eeuwen heen hoorden verschillende delen van Limburg bij verschillende Europese staten en staatjes. Dat begon met vorstendommetjes als Luxemburg, Luik en Gelre maar veranderde door de geschiedenis heen naar grote Europese mogendheden. De Republiek der Verenigde Nederlanden, de Spanjaarden, de Oostenrijkse Habsburgers en de Fransen. Allemaal hebben ze door de eeuwen heen Limburg tot hun grondgebied geteld.

Belgische onafhankelijkheid

Het wisselen van eigenaar bleef zo tot 1815 als na de Franse bezetting het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden wordt opgericht. Maar al snel begint het te rommelen. In 1830 roepen de Belgen hun onafhankelijkheid uit. Limburg sluit zich grotendeels aan bij de opstand. Alleen de stad Maastricht en de gemeente Mook blijven trouw aan Nederland. Tot de vrede met België in 1839 staat Limburg grotendeels onder Belgisch gezag.
In 1830 sloot het overgrote deel van Limburg zich aan bij de Belgische opstand.

Vrede van Londen

De vrede wordt in 1839 getekend in Londen. Nederland erkent België als soevereine staat en Limburg speelt daarbij een belangrijke rol. Deze provincie wordt onderdeel van een grote uitruil van land. België lijft een deel van Luxemburg in, wat dan nog onder Nederlands gezag staat. Als goedmakertje krijgt Nederland het oostelijk deel van Limburg terug. Oost-Limburg wordt opnieuw onderdeel van Nederland, maar blijft ook lid van de Duitse bond, een samenwerking tussen onafhankelijke Duitse Staten.

Duitse Fusie

De samenwerking tussen Nederland en de Duitse bond gaat goed totdat de Duitse Bond in 1867 ophoudt te bestaan. Het nieuwe, verenigde Duitsland eist ook Limburg op, maar dat staan de Nederlanders niet toe. De spanningen lopen op en er wordt zelfs gedreigd met oorlog. Maar dan grijpen de grote Europese landen in.

Tweede Vrede van Londen

Op initiatief van de Russische minister van buitenlandse zaken worden in Londen de grote Europese landen opgetrommeld. Engeland, Spanje, Italië, Frankrijk, gezamenlijk besluiten ze dat Luxemburg onafhankelijk wordt en dat Limburg wordt toegevoegd aan Nederland in plaats van Duitsland. Met dat besluit is het definitief. Sindsdien in Limburg onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden.

Expositie schilderijen Vastelaovend in Limburg

Vastelaovend in Limburg - kunstposter

Een gezamenlijke actie van de Provincie, de Sjeng Kraft Kompenei en de Limburger. Met deze kunstposter kan de carnavalsliefhebber van noord tot zuid en van oost tot west in onze provincie laten zien dat dit feest ons allen bindt.

De kunstenaars:

• 2006 Chrit Rousseau
• 2007 Jack Poels
• 2008 Toon Hermans
• 2009 Frans Malschaert
• 2010 Tanja Ritterbex
• 2011 Jack Vreeke
• 2012 Sidi El Karchi
• 2013 Judith Krebbekx
• 2014 Guy Olivier
• 2015 Wijnand Thönissen
• 2016 Lou Thissen
• 2017 Sjer Jacobs
• 2018 James Jetlag
• 2019 Toine Deckers
• 2020 Yasja Ligtelijn
• 2021 Geen poster in verband met de coronacrisis
• 2022 Paul Kusters
• 2023 Frank Wagtmans
• 2024 Ramona Nieuwenhuisen

Bestuursingang

Wapen van de provincie Limburg

Koning Willem III verleende Limburg in 1886 bij Koninklijk Besluit een provinciewapen.
In het provinciewapen zijn de wapens opgenomen van de voornaamste vorstendommen waarvan Limburg deel uitmaakte tot aan de Franse tijd:

In het zilveren veld boven staat een rode leeuw met dubbele staart, gouden klauwen en met goud gekroond. Dit is ontleend aan het wapen van de landsheer van Valkenburg.

In het gouden veld boven staat een ongekroonde, zwarte leeuw, met rode tong en rode klauwen. Deze leeuw is ontleend aan het blazoen van het Huis Gulik.

In het gouden veld onder staan drie rode hoorns met zilveren banden. Dit is ontleend aan het wapen van Horn.

In het blauwe veld onder staat een gouden leeuw met dubbele staart, rode tong en een kroon en klauwen van goud. Deze komt van het wapen van het hertogdom Gelre, het huidige Gelderland.

In het midden ligt een hartschild. Het heeft een zilveren veld met een rode leeuw met gouden kroon en klauwen. Dit komt van het wapen van het hertogdom Limburg.

En daarboven is het wapen bedekt met de Limburgse hertogelijke hoed of kroon.

Daan Wildschut (1913 Grave - Bunde 1995).
Schenking van de Limburgse gemeenten

Kunstwerk: Boom.
Xander Spronken (1956 Beek L.).

Bestuurseiland buiten

Kunstwerk: De Limburger.
Frans Duckers (1952 Maastricht).
Schenking van JCI Land van Herle

Vergaderzaal Gedeputeerde Staten

In de GS-zaal vergaderen elke dinsdagmorgen de leden van Gedeputeerde Staten onder voorzitterschap van de Commissaris van de Koning.

Kunstwerk: From the East to the West bringing you the Best.
Antoine Berghs (1971 Geleen).

Kunstwerk: Toren van Babel.
Shinkichi Tajiri (1923 Los Angeles, VS – Baarlo 2009).
(schenking Stichting tot Behoud van Limburgs Kunstbezit)

Kunstwerk: Trance Dance.
Sidi El Karchi (1975 Sittard).

Grote Staat

Kunstwerk: Wandtapijten.
Aan weerszijden hangen wandkleden die voor deze ruimte ontworpen en gemaakt zijn. Allen met het thema ‘de Maas’. Van die gang lopen de zijwanden door tot aan het plafond van een soortgelijke gang (Kleine Staat) op de eerste verdieping. De wandtapijten zijn 9 meter lang.
Riet Jager (1921 Nijmegen - Maastricht 1996).
Wilmy Peeters (1943 Sittard).
Tiny Vallen (1939 Maasbree).
Rian Wyrsgalla (1934 - Maastricht - 2010).

Entree Feestzaal

Kunstwerk: Dageraad en Dubio.
Rien Derks (1950 Diessen).

Feestzaal

De Feestzaal wordt gebruikt voor vele ontvangsten, recepties en vergaderingen.
Het plafond in zowel de Feestzaal als in de Statenzaal is geïnspireerd op de Almudejar-architectuur (Andalusië / Al-Andaluz). De mudejarstijl (Spaans: estilo mudéjar) komt uitsluitend voor in Spanje en is te omschrijven als een kunststijl waarin moslim- en christelijke kunstvormen zijn verweven. Ze is het resultaat van het samengaan van twee artistieke tradities, namelijk de islam-traditie enerzijds en de christelijke traditie anderzijds. De luster (lamp) is van Meranoglas en was een geschenk van de toenmalige nutsbedrijven (Limagas, Plem, WML).

Stateningang buiten

Kunstwerk: Bronzen deuren Stateningang.
Bronzen deuren van Han van Wetering (1948 Maastricht). Vissenkoppen en maskers als verwijzing naar theater.

Stateningang binnen

Kunstwerk: De geschiedenis van Limburg in zes taferelen.
Gerti Bierenbroodspot (1940 Amsterdam).

De zes thema’s behelzen belangrijke momenten en onderwerpen uit de geschiedenis van Limburg. Het blauw van alle panelen symboliseert de Maas die Limburg verbindt met de rest van Europa en waarlangs handel, cultuur en godsdienst verspreid konden worden. Ieder paneel is bekroond met een wapen dat is ontleend aan de serie “Operarii”: romaanse, twaalfde-eeuwse kapitelen van ambachtslieden uit de St. Servaas te Maastricht. De schilden hebben symbolen zoals het stadswapen, bisschopsteken, burcht en heraldiek. De lijst is trompe-l’oeil (gezichtsbedrog) geschilderd marmer: deze lijsten bevatten dan de schildering. Een idee dat uit de Renaissance stamt. De zes taferelen zijn geschilderd op Fins hout. Ieder paneel weegt ongeveer 130 kilo.

1. Limburgse Folklore, kunsten en wetenschappen Hier bovenin links de Bokkenrijders en in het midden en rechts, onder en boven, allegorische figuren van het carnaval. Linksonder de allegorie van kunsten en wetenschappen met name de medische, vandaar de schedel. De naam St. Pieterseyland is de oude naam van het eiland waar het nieuwe Gouvernement nu op staat.
2. De Heiligen Hierop afgebeeld zijn vele van de heiligen die in Limburg vereerd worden, alsmede de schepen van de Maas, of althans de zeilen ervan. Voorop echter eerst nog Neptunus en andere zee- en watergoden die uit de Maas omhoogkomen. Links en rechts roeiers: apostelen. Links vooraan: de Heilige Agahata met naast haar Catherina van het wiel. In het midden vooraan: Johannes de Dooper en liggend ervoor de Heilige Sebastiaan. Rechtsboven de Heilige Barbara met de Abdes van Susteren, Amelbergia en Magdalena, symboliserend Geloof, Hoop en Liefde. Rechts is de Heilige Vrouwe Sterre de Zee prominent geschilderd. Zij wijst naar het midden van de voorstelling, bovenin de Maagd Maria met het kind Jezus. Onderaan de schildering staat de Alpha-relikwie van Karel de Grote.
3. De Slag bij Woeringen In 1288 overwonnen de troepen van hertog Jan van Brabant bij Woeringen, een kasteel aan de Rijn ten noorden van Keulen, het leger van graaf Reinoud I van Gelre. Door de overwinning kwam het gebied van het huidige Limburg in handen van hertog Jan. Op dat moment kan men even in de toekomst kijken en zien hoe de uiteindelijke eendracht van de Provinciën der Nederlanden er uit zou zien. Maskers, wapens, helmen en vlaggen op dit schilderij zijn authentiek voor de Middeleeuwse veldslagen. In het midden Jan van Brabant (in harnas) die net zijn vijand, de graaf van Gelre zal neerslaan met zijn zwaard. Links van Jan van Brabant, de bisschop van Keulen, bondgenoot van Reinoud I. Voorts zien we Sint Joris en de draak als symbolen voor het Ridderschap en de “Herfsttij” der Middeleeuwen.
4. De Gouverneurs Op dit paneel staan de gouverneurs sinds 1815. Het cartouche onderop draagt de naam Randwyck met de datum van de stichting van het Fort Randwyck waar nu het nieuwe Gouvernement staat.
5. De Koningen en Koninginnen Triomftocht Koningen en Koninginnen van Nederland. Op de voorgrond jachthonden en wild. De olifanten symboliseren de macht en kracht der provincie. Rechtsboven twee figuren uit Oost-Indië. Op de voorgrond in het midden de Maagd van Maastricht die een Limburgse Koe aan de hand meevoert in een stoet die de verheerlijking van landbouw, veeteelt, en wijnbouw moet voorstellen. Linksboven Koningin Emma schrijlings te paard in een gewaad met de Nederlandse Leeuw erop . Naast haar Koning Willem III in uniform. Dan Koningin Wilhelmina in een gewaad van Koningin Mary Stuart. Over haar schouder wijst Koningin Juliana naar voren. Daarnaast de voor Limburg belangrijke Willem I die op een olifant rijdt en achter de Nederlandse vlag Willem II als jonge huzaar.
6. Het beleg van Maastricht In 1579, de 80-jarige oorlog was toen volop aan de gang, eiste de hertog van Parma de overgave van Maastricht. Toen de stad zich niet wilde overgeven, kwam hij met het Spaans leger, het sterkste en met de meest gevreesde soldaten van heel Europa. Willem van Oranje kon het beleg niet opheffen en dus zou Maastricht uiteindelijk vallen. De schildering geeft op de achtergrond het decor van Maastricht weer met de belangrijkste kerken. Ervóór delen van de vestigingswerken waarop ook nog een detail van de kruittoren van Wyck. Dan de St. Servaas, O.L. Vrouwe, de St. Jan en de Brusselse Poort. In het midden een portret ven de Zuidelijke Nederlanden: een jonge man met een “Rembrandthelm”, geflankeerd door links de hertog van Parma en rechts Willem van Oranje. Op de voorgrond tweemaal de Nederlandse leeuw: de linker leeuw heeft de pijlen van de zeven provinciën in zijn klauw, de rechter leeuw draagt op zijn rug de vlag der Oranjes met het Gulden Vlies en kijkt achterom als wilde hij zeggen: “Je reviendrai”. Het rode figuurtje op de voorgrond symboliseert de geteisterde burgerij van Maastricht.

Statenrestaurant

Kunstwerk: Zeven allegorische voorstellingen met als thema voedsel.
Joep Nicolas (1897 Roermond - Steyl 1972).
Onderdeel decoraties 1st Class Restaurant van het SS Nieuw Amsterdam Holland America Line, 1937. Dit luxe passagiersschip werd gebruikt voor troepentransporten naar Indië en naderhand voor repatriëring Nederlandse burgers uit de Jappenkampen. Circa 100 kinderen op het schip overleden aan mazelen. Het schip werd in 1974 op Taiwan gesloopt. Alle kunstwerken kwamen onder de hamer.

Kunstwerk: Bindi.
Han Rameckers (1956 Voerendaal)

Statenzaal

In de Statenzaal vergaderen Provinciale Staten, het hoogste orgaan van Limburg, onder voorzitterschap van de Commissaris van de Koning, in Limburg ook wel Gouverneur genoemd. De leden van Provinciale Staten worden elke vier jaar gekozen door kiesgerechtigde Nederlanders.

Kunstwerk: Kunsttoepassing.
Fransje Killaars (1959 Maastricht).
Het kunstwerk bestaat uit zeven banen kleurecht textiel op de wanden rondom. De kunstenares benadrukt aldus de gezamenlijkheid van de vergadering.
Bij de stoffenkeuze heeft Killaars gereageerd op de kleur van het tapijt en de kanteelachtige rijen stoelen. Noch de kleurstelling noch het aantal van 7 banen heeft een symbolische betekenis.

Kunstwerk: Beeld van de Koning.
Appie Drielsma (1937 - Maastricht - 2014).
Eind 2013 ontving beeldhouwer Appie Drielsma de opdracht voor een bronzen busteportret van de Koning. In januari 2014 maakte hij het ontwerp in klei. Na zijn vroegtijdige overlijden later datzelfde jaar, werd het gegoten en van een sokkel voorzien. Dit gebeurde onder auspiciën van zijn weduwe, door vaklieden die met zijn opvattingen en werkwijze vertrouwd waren.

Kleine Staat

Presentatie dragers European Heritage Label.

Overloop

Kunstwerk: Just let your body go, let the music take your soul.
Juul Sadée (1958 Treebeek).

Verdrag van Maastricht

Het Verdrag van Maastricht werd op 7 februari 1992 ondertekend in het Maastrichtse Gouvernement aan de Maas. Met de ondertekening van het Verdrag van Maastricht werd onder andere de Europese munt (euro) geïntroduceerd en kreeg het Europees Parlement wetgevende macht. Het hier getoonde Verdrag van Maastricht is een exacte kopie van het originele Verdrag van Maastricht dat wordt bewaard in het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Rome.

Europees Erfgoedlabel

Het Europees Erfgoedlabel (European Heritage Label) is een initiatief van de Europese Unie en wijst locaties aan die een sleutelrol hebben gespeeld in Europa en de totstandkoming van de Europese Unie. Locaties die het label krijgen staan symbool voor de Europese idealen, waarden, geschiedenis en integratie. De gekozen locaties moeten zich vooral inspannen voor educatieve activiteiten gericht op jongeren. De Europese Commissie bekrachtigde in februari 2018 de keuze voor het Verdrag van Maastricht. In maart 2018 vond in Bulgarije een ceremonie plaats voor de officiële toekenning van het prestigieuze label. In totaal hebben nu 48 locaties het Europees Erfgoedlabel. In Nederland zijn het Vredespaleis, Kamp Westerbork en de Koloniën van Weldadigheid eveneens drager van het Europees Erfgoedlabel.

Galerij

Werkkamers van de leden van Gedeputeerde Staten.

Kunstwerk: Spiegelwand westzijde, ontwerp Maurice Mentjens.

Kunstwerk: Portretten van Koning Willem I, Koning Willem II, Koning Willem III, Koningin-regentes Emma en gouverneurs.

Kunstwerk: Wandbespanning oostzijde, ontwerp Claudy Jongstra vilt en zijde op houten raamwerk. Motief zoals in mantel Koningin Juliana.

Kunstwerk: Koningin Wilhelmina op elfjarige leeftijd (1890 - 1948)
Portret door Hubert Vos (1855 Maastricht – New York 1935)

Kunstwerk: Koningin Juliana, 1948-1980
Staatsieportret door Harry Koolen (1904 Meerssen – Heerlen1985).

Kunstwerk: Koningin Beatrix (1980-2013)
Dit portret door Arthur Spronken (1930 Beek – Sittard 2018) 1930) stond vanaf de opening van dit gebouw in 1986 tot de troonswisseling in 2013 opgesteld in de Statenzaal. In het kapsel is kunstig de kop van de Nederlandse leeuw verwerkt.
Opdracht van de Provincie Limburg 1985

Kunstwerk: De begroeting
Ger Lataster (1920 Schaesberg - Amsterdam 2012)

Kunstwerk: Beweging in de ruimte
Piet Killaars (1922 Tegelen - Maastricht 2015)

Kunstwerk: Drie vloerkleden van vervilt schaapswol, zijde en natuurlijke pigmenten
Claudy Jongstra (1963 Roermond

Kunstwerk: Le malheur d’aimer II
Frans Gast (1927 Maastricht 1986

Voor de werkkamer van de Gouverneur

Kunstwerk: Lodewijk XIV bij het Beleg van Maastricht in juni 1673.
Adam Frans van der Meulen (1632 Brussel – Paris 1690)
Tijdens dit beleg sneuvelde onder meer de luitenantkapitein van de Musketiers Charles de Batz de Castelmore, beter bekend als d’Artagnan. Deze werd later door Alexandre Dumas beroemd gemaakt. Er wordt aangenomen dat hij op dit doek is afgebeeld en wel achter de boom rechts. De grote versie van deze voorstelling uit de reeks ‘La Conquête du Roy’ is te zien in het Musée du Louvre.

Kunstwerk: Datsche Quedlinburg, 2008
Stephan Mörsch (1974 Aachen / Berlin).

Kunstwerk: Portret van Lt.-Gen. B.J.C. Dibbets (1782 – 1839),
garnizoenscommandant van de vesting Maastricht, 1839
Théodore Schaepkens (1810 Maastricht – St.Joost-ten-Noode/Brussel 1883).