Tekort aan water en water van onvoldoende kwaliteit
Het evenwicht tussen aan- en afvoer (aanbod -en vraag) van water leidt tot bepaalde grondwaterstanden of oppervlaktewaterpeilen, oftewel de beschikbaarheid van water. In 2020 hebben Provincie en Waterschap Limburg in het project Analyse Waterbeschikbaarheid voor de gehele provincie Limburg onderzocht of het watersysteem in staat is om aan de doelstellingen en wensen van verschillende waterafhankelijke functies en groepen van watergebruikers te voldoen, nu en in de toekomst. Conclusie van dat onderzoek is dat de huidige knelpunten voor voldoende water van goede kwaliteit voor natuur, beken en landbouw en de drinkwatervoorziening in de toekomst toenemen, rekening houdend met klimaatverandering. Zelfs met de selectie van effectieve maatregelen die uitgewerkt zijn in de Limburgse Watersysteem Analyse (LIWA) blijken watertekorten in de toekomst toe te nemen.
Hoe kunnen we watertekorten voorkomen?
Het waarborgen van voldoende water van goede kwaliteit is een gedeelde verantwoordelijkheid van rijksoverheid, provincies, waterschap, gemeenten en verbruikers van water. De Provincie Limburg voert als grondwaterbeheerder de regie op maatregelen om de watervoorziening van Limburg te verbeteren. Waterbeschikbaarheid is het proces waarin we daaraan samen met alle betrokkenen invulling geven.
De provincie voert op dit moment samen met vertegenwoordigers van de landbouw, natuur, gemeenten, de waterleidingmaatschappij en de industrie onderzoek uit om inzicht te krijgen in met welke maatregelen en aanpassingen watertekorten kunnen worden voorkomen. Met andere woorden: hoe zorgen we ervoor dat we voldoende water van voldoende kwaliteit overal beschikbaar hebben? Daartoe worden van een zo breed mogelijk pakket aan maatregelen zowel kosten en baten als positieve en negatieve effecten in beeld gebracht. Deze verkenning is onderdeel van het proces waterbeschikbaarheid.
In waterbeschikbaarheid zetten we in Limburg in op twee sporen:
Spoor 1: vergroten wateraanbod
In het kader van dit spoor onderzoeken we de mogelijkheden om het aanbod van water te vergroten. We maken onderscheid in:
Het is onze ambitie het grond- en oppervlaktewatersysteem zo in te richten dat het zo veel mogelijk aansluit bij natuurlijke processen (systeemherstel). Dat kan bijvoorbeeld door het verhogen van drainagepeilen of extra afkoppelen en infiltreren naar het grondwater.
- Water aanvoeren van elders
We denken hierbij bijvoorbeeld aan de Maas, oppervlaktewater uit landbouwgebied, stedelijk gebied, RWZI-effluent, Industrieel afvalwaterzuiveringseffluent en beken met en zonder RWZI-effluent.
De Provincie heeft ook als taak om er voor te zorgen dat onze ruimtelijke inrichting is aangepast aan het veranderende weer. Klimaatadaptatie stelt randvoorwaarden aan locatiekeuze, ruimtelijke inrichting, ontwerp, bouwwijze en grondgebruik. Nieuwe functies worden zo mogelijk daar gesitueerd waar ze passen bij het natuurlijke water- en bodemsysteem. In dit project leveren we hieraan een bijdrage door ook aanpassingen van functies in de verkenning op te nemen.
Spoor 2: verkleinen watervraag
In het vervolg van het proces waterbeschikbaarheid zullen we met alle maatschappelijke partijen de mogelijkheden verkennen welke afspraken zijn te maken om het watergebruik te verminderen.
Keuzes en afspraken maken
Nadat we met deze partijen beide sporen hebben doorlopen zullen afspraken en keuzes worden gemaakt. Afspraken over het verkleinen van de watervraag (spoor 2). En keuzes over met welke combinaties van maatregelen en functieveranderingen het aanbod van water wordt vergroot (spoor 1). Welke combinatie van maatregelen optimaal is kan per regio verschillen en werken we samen uit met maatschappelijke partijen. De kennis uit bovengenoemde verkenning, gebruiken we daarbij als bouwstenen. De provincie maakt vervolgens de bestuurlijke afweging over de te maken keuzes.
