Ook worden maatregelen benoemd die verdere verslechtering van de natuurtypes of bedreiging van soorten kunnen voorkomen. De natuurdoelanalyses doorlopen nog een aantal stappen voor ze definitief zijn. Alle natuurdoelanalyses moesten 1 april 2023 klaar zijn. De ecologische analyses vormen de input voor beleid dat opgeschreven wordt in het Limburgs Programma Landelijk Gebied.
Van analyse naar plan, een hele route
Voor alle 19 Natura 2000-gebieden met stikstofgevoelige doelen zijn al natuurdoelanalyses opgesteld. Deze rapporten worden ook wel NDA’s genoemd. Hieruit blijkt, zoals reeds bekend was, dat het niet goed gaat met de Limburgse natuur. In de beheerplannen voor de Natura 2000-gebieden was de slechte staat van de natuur al het uitgangspunt voor beheer. Natuurlijk heeft niet alleen stikstof invloed op de planten en dieren in de gebieden. Ook water speelt een belangrijke rol. Tevens is van belang of de oppervlakte van de verschillende natuurtypen groot genoeg is en of gebieden voldoende met elkaar verbonden zijn. Voldoende oppervlakte en goede verbindingen tussen gebieden zijn nodig voor planten en dieren. Alle condities die een negatief effect op de natuur kunnen hebben, worden drukfactoren genoemd. Voor de verschillende drukfactoren zijn maatregelen opgenomen in de natuurdoelanalyses.
Europese criteria
In een NDA wordt inzichtelijk gemaakt wat de huidige staat van de natuur is (actueel doelbereik) én wat de gewenste staat van de natuur is (beoogd doelbereik). De Europese Commissie schrijft voor dat alle lidstaten periodiek rapporteren over de staat van instandhouding binnen de lidstaat op basis van door Europa aangereikte criteria. Het onderzoeksinstituut Wageningen Environmental Research ontwikkelde op basis van deze Europese criteria een ecologische methode waaruit de huidige en de op termijn haalbare staat van de natuur is af te lezen. Vooralsnog wordt deze methode alleen door Gelderland en Limburg toegepast en wordt door Wageningen en BIJ12 onderzocht hoe deze voor het hele land kan worden ontwikkeld. De methode geeft meer inzicht in vergelijking met oudere methodes over de hoeveelheid oppervlakte die nodig is voor een bepaald natuurtype en wat bijvoorbeeld de waterkwaliteit moet zijn. Zo wordt ook duidelijk waar extra natuurherstelmaatregelen nodig zijn.
Drukfactoren en eindoordeel
Per natuurdoel is in de analyse een eindoordeel te lezen. Gekeken wordt naar de invloed van drukfactoren zoals stikstofneerslag. Is het behoud van natuurdoelen onder die omstandigheden geborgd en blijft het behalen van de instandhoudingsdoelen binnen bereik met de voorliggende natuurherstelmaatregelen? Het rapport geeft aan voor welke doelen er reductie van stikstofdepositie moet plaatsvinden. Er worden in het rapport geen uitspraken gedaan over de omvang en aard van deze bronmaatregelen. In de rapporten wordt in belangrijke mate gebruikgemaakt van eerdere onderzoeken en analyses. Is er aanvullend onderzoek nodig? Dan wordt ook dit benoemd in de analyse.
Richting effectief beleid
De analyses maken het mogelijk om het huidige Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering te beoordelen en te zien of wat we tot nu toe deden op het gebied van natuurherstel en als programma Stikstof effect heeft. De resultaten gebruiken we als input voor de gebiedsprocessen en gesprekken in de gebieden om te komen tot maatregelen voor de komende jaren. Daarom moeten de rapporten antwoord geven op de vraag: ‘Gaan we de condities ten behoeve van de realisering van de doelen halen met de uitgevoerde en voorgenomen herstelmaatregelen?’ Zo niet, dan luidt de extra vraag: ‘Voor welke omgevingscondities zijn aanvullende maatregelen nodig om deze condities wel te behalen?’.
Verder verloop
Zoals gezegd vormen de analyses geen plan op zichzelf, maar vormen ze de input voor beleid in de vorm van gebiedsplannen. Gedeputeerde Staten nemen kennis van de natuurdoelanalyses die daarna voor advies voorgelegd worden aan de Ecologische Autoriteit (EA). Deze toetst alle natuurdoelanalyses van de provincies, een hele klus. Op de analyses mogen ook de terreinbeherende organisaties en het Waterschap hun visie geven. Zowel hun visie als het advies van de EA kunnen leiden tot bijstelling van de rapporten. Op dit moment wordt er op lokaal niveau gepraat over de gebiedsplannen. De gebiedsplannen komen, samen met Limburg-brede maatregelen, dit voorjaar samen in een plan voor Limburg. Met dit Limburgs Programma Landelijk Gebied maakt Limburg aanspraak op gereserveerd rijksgeld. Uiterlijk 1 juli moet dit plan aangeboden zijn aan het Rijk.
Meer weten?
Wil je meer weten over de Ecologische autoriteit en de natuurdoelanalyses? Kijk dan op de website van de Ecologische Autoriteit. Over het verloop van de gebiedsplannen in Limburg vind je informatie op Limburgs Programma Landelijk Gebied - Provincie Limburg. Hier zijn ook de Limburgse Natuurdoelanalyses (NDA’s) te vinden.
