Gras als groenste oplossing

31 oktober 2023

‘Als we willen werken aan biodiversiteit, duurzaamheid, klimaat en leefbaarheid, is er in Zuid-Limburg niet veel groener dan gras.’ Zo start de toekomstvisie van de Zuid-Limburgse melkveehouders. Hun kijk op de toekomst van grasland is een belangrijk onderdeel voor de gesprekken over de balans tussen natuur, landbouw en overige activiteiten in Limburg. Deze gesprekken vinden plaats in het kader van het Limburgs Programma Landelijk Gebied.

De toekomstvisie ‘Zo Groen als Gras’ is een initiatief van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) en opgesteld door een groep melkveehouders in samenwerking met LLTB-regio Zuid-Limburg. De conclusie is dat de regio niet zonder graasdierhouders en bijbehorend grasland kan.

Kansen voor biodiversiteit

De agrarische sector draagt voor een groot deel bij aan het karakter van Zuid-Limburg, aldus de LLTB. Het beeld van een gevarieerd landschap, met de kenmerkende beekdal- en hellingbossen, fruitweides, glooiend, groen grasland en koeien in de wei is bij velen toch het eerste wat op het netvlies verschijnt bij de gedachte aan Zuid-Limburg. Maar grasland is vooral essentieel voor tal van uitdagingen waar de sector én de maatschappij voor staan.

‘Onder grasland is de nitraatuitspoeling immers ver onder de norm van de nitraatrichtlijn’, stelt LLTB-voorzitter Thijs Rompelberg, zelf melkveehouder in Zuid-Limburg. ‘Daarnaast remt grasland afstromend water bij hevige regenbuien, legt het CO2 vast en biedt het goede kansen voor biodiversiteit. Kortom: grasland is essentieel voor opgaves op het gebied van klimaat en biodiversiteit.’

Grasland behouden

Het is dus zaak dat grasland behouden blijft in Zuid-Limburg. De enige manier om dat te bereiken, is toekomstperspectief bieden voor de melkveehouderij, die voor meer dan 80 procent van het grasland zorgt. ‘Dat betekent dat er perspectief moet zijn voor de bedrijven en gezinnen die voor dit landschap zorgen’, zegt Jean Paul van Aubel, voorzitter van de LLTB-regio Zuid-Limburg, die als melkveehouder ook betrokken was bij de totstandkoming van de visie. ‘Er zal iets moeten gebeuren om te voorkomen dat de melkveehouderij in Zuid-Limburg verder krimpt en de maatschappelijke en landschappelijke waarden nog verder onder druk komen te staan.’

In gesprek

Dat is de reden dat de melkveehouders zelf de handschoen hebben opgepakt en te inventariseren wat de uitdagingen in het gebied zijn, maar ook de kansen en wat ze van ‘streekholders’ nodig hebben voor een duurzame en perspectiefvolle toekomst. In 2022 pakten de melkveehouders zelf de handschoen op. Ze inventariseerden de uitdagingen in het gebied, de kansen en de visie voor een duurzame toekomst met perspectief voor landbouw en natuur. Sindsdien hebben ze hun kijk op grasland ook bij Provincie Limburg en gemeentes onder de aandacht gebracht. Het is een waardevolle bijdrage aan de gebiedsprocessen binnen het Limburg Programma Landelijk Gebied.