Tekort aan water en water van onvoldoende kwaliteit
De aan- en afvoer (aanbod en vraag) van water leidt tot bepaalde grondwaterstanden of oppervlaktewaterpeilen, oftewel de beschikbaarheid van water. In 2020 hebben Provincie Limburg en Waterschap Limburg in het project Analyse Waterbeschikbaarheid voor de gehele provincie Limburg onderzocht of het watersysteem in staat is om aan de doelstellingen en wensen van verschillende waterafhankelijke functies en groepen van watergebruikers te voldoen, nu en in de toekomst. Conclusie van dat onderzoek is dat de huidige knelpunten voor voldoende water van goede kwaliteit voor natuur, beken en landbouw en de drinkwatervoorziening in de toekomst toenemen, rekening houdend met klimaatverandering. In het project Limburgse Watersysteem Analyse zijn in 2020 maatregelen in beeld gebracht die kunnen bijdragen aan het voorkomen van watertekorten. In 2022 hebben we in beeld gebracht hoe de ‘waterbalans’ in Limburg er uit ziet in het rapport Waterstromen. In 2024 is hier via het rapport Verkenning Waterbeschikbaarheid Limburg (te downloaden onder 'Zie ook') een vervolg aan gegeven. Vanwege de omvang van de bijlages van dit rapport zijn deze niet als downloadbaar bestand beschikbaar. Desgewenst kunt u deze opvragen via ons contactformulier.
Beide rapporten vormen de basis om met alle betrokken partijen begin 2026 een convenant Voldoende Zoetwater te willen afsluiten. In het convenant worden afspraken vastgelegd met als doel de watervraag te verkleinen of het wateraanbod te vergroten, met daarbij aangegeven welke sector/stakeholder welke inspanningen wanneer en waar (generiek en gebiedsspecifiek) vrijwillig gaat uitvoeren.
Het convenant Voldoende Zoetwater wordt opgesteld voor een periode tot 2050. In het bijbehorende uitvoeringsprogramma worden concrete maatregelen vastgelegd voor het tijdvak 2026-2032.
Hoe kunnen we watertekorten voorkomen?
Het waarborgen van voldoende water van goede kwaliteit is een gedeelde verantwoordelijkheid van rijksoverheid, provincies, waterschap, gemeenten en verbruikers van water. De Provincie Limburg voert vanuit haar verantwoordelijkheid voor het regionale waterbeleid de regie op maatregelen om de watervoorziening van Limburg te verbeteren. De aanpak Waterbeschikbaarheid is het proces waarin we daaraan samen met alle betrokkenen invulling geven.
In waterbeschikbaarheid zetten we in Limburg in op twee sporen:
Spoor 1: vergroten wateraanbod
In het kader van dit spoor onderzoeken we de mogelijkheden om het aanbod van water te vergroten. We maken onderscheid in:
Het is onze ambitie het grond- en oppervlaktewatersysteem zo in te richten dat het zo veel mogelijk aansluit bij natuurlijke processen (systeemherstel). Dat kan bijvoorbeeld door het verhogen van drainagepeilen of extra afkoppelen en infiltreren naar het grondwater.
- Water aanvoeren van elders
We denken hierbij aan wateraanvoer vanuit de Maas naar landbouwgebieden. Punt van aandacht is daarbij de kwaliteit van het aangevoerde oppervlaktewater. Verontreiniging van het grondwater moet voorkomen worden. Aanvoer van gebiedsvreemd water naar natuurgebieden is niet gewenst.
De Provincie heeft ook als taak om er voor te zorgen dat onze ruimtelijke inrichting is aangepast aan het veranderende weer. Klimaatadaptatie stelt randvoorwaarden aan locatiekeuze, ruimtelijke inrichting, ontwerp, bouwwijze en grondgebruik. Nieuwe functies worden zo mogelijk daar gesitueerd waar ze passen bij het natuurlijke water- en bodemsysteem.
Spoor 2: verkleinen watervraag
In de aanpak waterbeschikbaarheid verkennen we met alle betrokken partijen de mogelijkheden om het watergebruik te verminderen.
Keuzes en afspraken maken
Nadat we met deze partijen beide sporen hebben doorlopen, zullen afspraken en keuzes worden gemaakt. Afspraken over het verkleinen van de watervraag (spoor 2) en keuzes over met welke combinaties van maatregelen en functieveranderingen het aanbod van water wordt vergroot (spoor 1). Welke combinatie van maatregelen optimaal is kan per regio verschillen en werken we samen uit met maatschappelijke partijen. De kennis uit bovengenoemde verkenning, gebruiken we daarbij als bouwstenen. We leggen afspraken hierover vast in bovengenoemd convenant.
