Uitvoering
De werkzaamheden zijn afgelopen augustus gestart en nu in november 2025 nagenoeg klaar. Combinatie Maaskracht heeft volgens planning circa 37.700 m3 vers grind op de Maasbodem aangebracht, ten noorden van de Julianaplas bij Meers. Het type materiaal dat hiervoor is gebruikt, is zogenoemd toutvenant. Dat is een mengsel van grind en zand, dat ook in de Maas zelf in die vorm aanwezig is. De rivier zal een deel van dit nieuwe toutvenant zelf in stroomafwaartse richting verspreiden over de bodem van de Grensmaas. Nu de grindsuppletie klaar is en het depot opgebruikt, gaat het nog om afrondende werkzaamheden, om het gebied netjes achter te laten. Het werk is afgestemd met Natuurmonumenten, gemeente Stein, de firma L’Ortye en de exploitanten van de pijpleidingen die bij Meers door de uiterwaard en onder de Maas en Vlaanderen door lopen (PPS en AirLiquide).
Waar
Meers kwam als beste locatie uit de bus omdat we verwachten dat het toevoegen van vers grind hier het beste resultaat oplevert voor een beter leefgebied. Door het grote verhang op deze plek in de rivier, zal het water bijvoorbeeld ook bij weinig aanvoer toch snel over het toegevoegde grind stromen. Met verhang wordt bedoeld dat de bodem van de rivier schuin afloopt. Verder zijn veel waterplanten en -dieren afhankelijk van de aanwezigheid van bomen en grindige oevers langs het water. Het stuk bij Meers voldoet ook aan die voorwaarde. Zodoende zal de kwaliteit van het aanwezige grind er hier flink op vooruit gaan en daardoor weer geschikt zijn voor bijvoorbeeld vissen om hun eitjes in af te zetten. Het grind is aangebracht ten noordwesten van de Julianaplas, zie het gele vlak op onderstaande luchtfoto voor de locatie.
Grinddepot
In 2024 heeft Rijkswaterstaat in de uiterwaard bij Meers een grinddepot aangelegd. Dit deden we alvast omdat er op dat moment grind/toutvenant vrij kwam bij het graven van de nevengeul bij Maasband. Het terrein is eigendom van Natuurmonumenten. Daar heeft Rijkswaterstaat afspraken mee gemaakt over het depot.
Grindhonger
Dat er niet genoeg grind – en zand - in de Grensmaas belandt, komt door de situatie bovenstrooms van de rivier. Zo is de aanvoer van deze materialen beperkt door de stuwen die in de Maas zijn gebouwd bij Borgharen in Nederland en in Wallonië. Ondertussen verdwijnt er wel steeds grind uit de Grensmaas in stroomafwaartse richting, wat een normaal proces is. Daarnaast zijn er maar weinig plekken waar de Maas nog op een natuurlijke manier grind uit haar eigen oevers kan halen om het tekort aan te vullen. Kortom, de aan- en afvoer is uit balans en de Grensmaas heeft ‘grindhonger’. De stuwen zijn belangrijk voor de scheepvaart en het waterbeheer. Ze moeten daarom behouden blijven. De oevers kunnen ook niet overal zomaar uit hun stenen korset worden gehaald. Daarom is het nodig actief vers grind toe te voegen om het leefgebied van waterplanten en -dieren in stand te houden.
Wettelijk kader
Het Nederlandse deel van het zomerbed van de Grensmaas is aangewezen als Natura 2000-gebied. Dat betekent dat bepaalde flora en fauna, en hun leefgebied, actief moeten worden beschermd. Het gaat dan bijvoorbeeld om rivierfonteinkruid en vlottende waterranonkel en de vissoorten rivierdonderpad en rivierprik. In het Definitieve Beheerplan N2000 Grensmaas staat grindsuppletie genoemd als één van de maatregelen die daarvoor nodig zijn. Ook vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water heeft Rijkswaterstaat de opdracht om de ecologische waterkwaliteit van de Grensmaas te verbeteren door grind toe te voegen.
