Professionals als spil voor vrijwilligers

3 oktober 2025

Vrijwilligers zijn onmisbaar in het sociaal domein in Limburg. Van gemeente tot woningcorporatie, van zorginstelling tot welzijnsstichting – overal maken vrijwilligers het verschil voor de samenleving. Toch is er volgens François Mostard, founding father van Spil in de Wijk, nog veel winst te behalen in de samenwerking tussen professionals en vrijwilligers. “Dat begint bij meer kennis en praktijkervaringen met elkaar delen”, zegt hij. Tijdens het In de Buurt Van Festival van Wonen Limburg spraken we hem én zijn dochter Simone Mostard, die ook betrokken is bij Spil in de Wijk.

Een groeiend netwerk

Spil in de Wijk is sinds 2017 uitgegroeid tot een stevig netwerk van Limburgse professionals die actief zijn in het sociaal domein. Simone Mostard, sinds 2021 betrokken als freelance eventmanager, schetst de omvang: “In totaal zijn er bijna 2000 ‘Spillen’ aangesloten uit 200 organisaties, denk aan wijkcoördinatoren, opbouwwerkers, gebiedsregisseurs, wijkverpleegkundigen, adviseurs, stadsdeelmanagers en wijkagenten. We organiseren het hele jaar door bijeenkomsten en ontmoetingen voor hen, zoals excursies, digitale lunches en webinars. Het hoogtepunt is de jaarlijkse netwerkconferentie, steeds in een andere Limburgse gemeente. Dit kan alleen dankzij de financiële en inhoudelijke bijdrage van de 50 ‘Mogelijkmakers’, waaronder de Provincie Limburg en vele Limburgse gemeentes, woningcorporaties en zorg- en welzijnsinstellingen.”

Botsende perspectieven

“Tijdens onze events brengen we professionals en vrijwilligers samen en geven we hen een kijkje in elkaars praktijk”, vertelt François. “Zo leren ze van elkaar, krijgen ze begrip voor elkaars perspectief en ontstaat er meer samenwerking. In opleidingen voor sociale beroepen komt het omgaan met vrijwilligers nauwelijks aan bod. Professionals missen vaak kennis over wat vrijwilligers drijft. Vanuit Spil in de Wijk zien we voor onszelf een rol hierin.”

Professionals missen vaak kennis over wat vrijwilligers drijft

Want in de praktijk kunnen perspectieven weleens botsen, aldus François: “Vrijwilligers zijn vaak vijftigplussers, want als je jong bent heb je andere interesses, en tussen de 30 en 50 ben je druk met carrière en kinderen. Hun motivatie komt voort uit een passie of hobby. Een professional kijkt vooral praktisch, vanuit de taken die gedaan moeten worden. Die kan bijvoorbeeld besluiten om twee locaties samen te voegen omdat dat efficiënter is, terwijl de vrijwilliger daar helemaal niet op zit te wachten. Die vrijwilliger hecht juist waarde aan zijn eigen plekje waar hij elke week heengaat. Voor hem is het thuis voelen en ergens bij horen het belangrijkst. Praktisch is dus niet altijd beter.”

Het moet leuk blijven

Ook bij het werven van vrijwilligers gaat het weleens mis. François: “Ik zie soms vacatures van twee kantjes vol. Dan denk ik: beseffen we ons wel wat we van een vrijwilliger vragen? En wat mogen vrijwilligers van professionals verwachten? Vrijwilligerswerk is niet ‘gewoon gratis werk’. Mensen zoeken naar zingeving en willen hun eigen uren bepalen. Dat moet je respecteren. Als iemand wil stoppen als vrijwilliger, is dat een kans voor job carving: het werk aanpassen aan de persoon. Zijn het te veel uren? Misschien kun je de taak verdelen over meerdere vrijwilligers. Het belangrijkste is dat het leuk blijft en dat je waardering laat blijken.”

Volgens François ligt daar een duidelijke rol voor de professional. “Het gaat niet alleen om aansturen, maar ook inspireren en motiveren. Daarvoor moet je als professional de vrijwilligers goed kennen en begrijpen wat hun drijfveren zijn. Door kennis te delen en vrijwilligers een podium te geven, willen we professionals bewuster maken van hun rol. Zíj zijn de spil in de wijk.”

Tegen de stroom in

De volgende netwerkconferentie van Spil in de Wijk vindt plaats op 11 juni 2026 in het Gouvernement aan de Maas in Maastricht. De editie heeft als thema Tegen de stroom in’. Simone tipt alvast: “De editie van dit jaar was binnen vier dagen volgeboekt. Wil je erbij zijn? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief, zodat je op tijd een seintje krijgt.”

Limburgs actieplan vrijwilligers

De bevlogenheid en betrokkenheid van vrijwilligers is van groot belang voor een goed functionerend Limburg. Daarom zet de Provincie Limburg extra in op de publieke waardering en het ontzorgen van vrijwilligers, meer praktische ondersteuning en vermindering van regeldruk. Ook is er aandacht voor werving en behoud van vrijwilligers en kennisdeling. Meer hierover lees je in het Limburgs actieplan vrijwilligers.