“Europa, Nederland en de regio hebben ambitieuze doelstellingen op het gebied van circulariteit. Grondstoffengebruik moet in 2030 met 50% zijn afgenomen en in 2050 bestaat afval niet meer, zoals is afgesproken in het Rijksbreed Programma Nederland Circulair”, vertelt René. “Dat verklaart direct de focus van het NOVI-programma op circulaire economie en samenleving. Want de beweging is weliswaar op gang gebracht, maar versnelling is absoluut noodzakelijk om de doelstellingen te realiseren.”
Vier focusgebieden
Waar begin je als opgaveteam? “Dat is een goede vraag”, lacht René. “Wij zijn gestart met een inventarisatie van alles wat er al gebeurt. En dat is eerlijk gezegd al heel veel. Meest in het oog springend is natuurlijk de Chemelot Circular Hub. Er ligt een Circulair Economisch Actieplan (CEAP) met ambitieuze doelen op het gebied van circulariteit en reductie van uitstoot van broeikasgassen. De CEAP is gestoeld op vier pijlers waarin innovatie, human capital, infrastructuur en samenleving centraal staan. Het ligt voor de hand dat NOVI bij deze plannen aanhaakt. Daarnaast zijn er talloze grote en kleine initiatieven en plannen die we in kaart hebben gebracht. Volgende stap is prioriteren en faseren. In elk geval is wel duidelijk dat onze focus, naast Chemelot Circular Hub, ligt op de verdere ontwikkeling van de R4 Hub (Repair, Refurbish, Remanufacture en Repurpose), de circulaire regionale voedselvoorziening en circulair bouwen.”
Economisch en duurzaam herstel
Het economisch herstelplan, opgesteld door de 16 Zuid-Limburgse gemeenten, naar aanleiding van de coronacrisis, biedt volgens René extra kansen. “Vooral bij bedrijven in de kernen en binnensteden heeft de crisis hard toegeslagen. Om te overleven en sterker te worden, is een kwaliteitsimpuls nodig en dat maakt innovatie van retail, horeca en dienstverlening noodzakelijk. Naast verduurzaming van de business (zoals moderniseren van de horeca), gaat het hier om het verduurzamen van panden in binnensteden en dorpskernen. Hier komt circulair bouwen om de hoek kijken. Een prachtig regionaal voorbeeld waarvan we veel kunnen leren, is circulaire gebiedsontwikkeling Superlocal in Parkstad. Mooi meegenomen is dat circulair bouwen, naast verduurzaming, óók een impuls geeft aan de economie. Duurzaam regionaal herstel vraagt overigens ook om grensoverschrijdende samenwerking; versterking van de kenniseconomie door samen te werken met kennisinstituten over de grens op onder meer het gebied van energie, duurzame luchtvaart, geothermie en blockchain.”
Beoogd resultaat in 2021
Het opgaveteam Circulaire Economie en Samenleving is begin januari 2021 gestart. Waar staat het nu? “Laten we zeggen dat de eerste piketpaaltjes geslagen zijn. De focusgebieden zijn bepaald, initiatieven in kaart gebracht. Wat we in elk geval dit jaar willen realiseren is heldere prioritering en fasering van projecten, de oprichting van een regionale overlegtafel circulaire economie waar partijen elkaar ontmoeten en de weg voorwaarts bespreken én aanhaking bij Chemelot Circular Hub als de regionale groeimotor voor de circulaire economie.”
Meerwaarde NOVI
Kort samengevat: versnellen, vernieuwen, prioriteren en (beter) samenwerken, zowel binnen als buiten de regiogrenzen. In NOVI-gebied Zuid-Limburg werken talloze partijen op lokaal, regionaal en (eu)regionaal samen met het Rijk aan de grote uitdagingen waar wij als regio voor staan. Het biedt mijns inziens een geweldige kans om los te komen van het kerktoren- en silo-denken waar we in Zuid-Limburg traditioneel erg goed in zijn. Ik vind dat we moeten durven dromen, zodat we stappen kunnen zetten waar de generaties na ons profijt van hebben. We willen grootste dingen bereiken, maar het begint met kleine steentjes in de vijver die weliswaar kleine, maar wel constante rimpelingen veroorzaken.”
Teamleden Circulaire Economie en Samenleving
- René Verhoeven, gemeente Sittard-Geleen/ESZL (aanvoerder)
- Gerard Keurentjes, ministerie EZK
- Judith Marinissen, ministerie I&W/I&M (agendalid)
- Servi Verstappen, Provincie Limburg
- Harma Albering, Provincie Limburg
- Anne van Dun, Provincie Limburg
- Martijn Rumpen, Provincie Limburg
- René Cimmermans, Provincie Limburg
- Davy Pieters, Gemeente Sittard-Geleen
- Eef Middendorp, Gemeente Sittard-Geleen
- Martijn Nijwening, Gemeente Sittard-Geleen
- Janne Zwart, Gemeente Maastricht
- Robbert Mantel, Stadsregio Parkstad Limburg
- Paul Consten, Stadsregio Parkstad Limburg
- Ron Cörvers, Maastricht Sustainability Institute
- Nancy Bocken, Maastricht Sustainability Institute
- Daniëlle Twardy-Duisters, Zuyd HS
- Sonja Demandt, LWV
- Ilmar Woldring, MKB Limburg
- Margo van Vlierden, communicatie
Bestuurlijke adoptie:
- wethouder Pieter Meekels, Sittard-Geleen
- wethouder Gert-Jan Krabbendam, Maastricht
- directeur vanuit Rijk n.t.b.
