“Een gezond microbioom is essentieel voor een goede gezondheid”, legt medisch moleculair microbioloog Paul Savelkoul uit. “Het microbioom ondersteunt de spijsvertering, beschermt tegen ziekteverwekkers en is essentieel bij de ontwikkeling van ons afweersysteem. Het menselijk microbioom staat met alles in verband. Bacteriën in de darm communiceren bijvoorbeeld met ons brein en kunnen zelfs gedrag beïnvloeden! Een beter begrip van het microbioom helpt bij het voorkomen en beter behandelen van een breed scala ziekten en aandoeningen, zoals bijvoorbeeld de chronische darmziekte IBD of longziekte COPD.”
Ieder microbioom is uniek
Het grootste gedeelte van het microbioom bevindt zich in ons spijsverteringsstelsel, met name in de dikke darm. Een gezond microbioom bestaat uit ontelbare bacteriën van veel verschillende soorten. Welke dat precies zijn, is voor iedere persoon anders. Een gezond microbioom begint al bij de geboorte, ontdekte John Penders, microbioloog in Maastricht. “Baby’s met een gezonde darmflora hebben bijvoorbeeld minder kans op het ontwikkelen van allergieën. In een langjarig onderzoek proberen we te ontdekken welke aspecten van invloed zijn op de darmflora van een baby. Daarvoor kijken we onder meer naar het type voeding direct na de geboorte, het moment waarop de baby vervolgvoeding krijgt en het type vervolgvoeding, en zelfs naar de manier van bevallen. Als we beter snappen hoe het werkt, kunnen we bijvoorbeeld voeding aanpassen of bepaalde combinaties van bacteriën toedienen.”
De patiënt profiteert
Waarom is samenwerking op het gebied van het microbioom belangrijk? “Het EMC brengt wetenschappers uit verschillende disciplines samen” vertelt Paul Savelkoul. “Elke discipline bestudeert het microbioom vanuit een bepaalde invalshoek. In Maastricht kijken we vooral naar de relatie tussen het microbioom en gezonde voeding, leefstijl en ziektes. Collega’s in Venlo bestuderen het effect van voeding en probiotica op de darmflora en in Aken ligt de nadruk op de interactie tussen microben en het afweersysteem. De wetenschappers in Luik zijn gespecialiseerd in het ontwikkelen van rekenkundige algoritmes om het microbioom te doorgronden en te komen tot precisiegeneeskunde waardoor elke patiënt een behandeling krijgt die helemaal op hem of haar is toegesneden. Door samen te werken, bundelen we de kennis uit de verschillende disciplines, kunnen we infrastructuur delen en slimmer benutten én sneller tot resultaten komen. Uiteindelijk is het uiteraard de patiënt die profiteert. Want hoe meer we van het microbioom begrijpen, hoe beter we in staat zijn ziektes te voorkomen, (sneller) diagnoses te stellen en effectievere (gepersonaliseerde) behandelingen te ontwikkelen.”
Silicon Valley van het microbioom
“Het EMC is van groot belang voor Zuid-Limburg en de euregio”, vinden Paul Savelkoul en John Penders. “Het draagt bij aan de exposure van de regio en trekt naar verwachting nieuwe wetenschappers aan. De komende jaren richten we ons vooral op het realiseren van structurele financiering en organische groei. Maar de ambities liegen er niet om. We willen echt uitgroeien tot hét kenniscentrum, zeg maar het Silicon Valley van het microbioom. Uiteindelijk zal dat leiden tot valorisatie van kennis en nieuwe bedrijvigheid. En daar heeft de regio ook baat bij.”
