In Zuid-Limburg is de levensverwachting korter, voelen burgers zich ongezonder, leven meer mensen onder de armoedegrens en is de arbeidsmarktparticipatie lager dan in de rest van Nederland. Zuid-Limburg is bovendien het enige grootstedelijke gebied in Nederland waar het bevolkingsaantal daalt. “Tel daar de woningbouw en leefbaarheidsopgave bij op, en de omvang van de opgave tekent zich af”, aldus Saskia. Sandy Deckers, Stadsregio Parkstad Limburg: “De opgave zit ‘m dus in mensen én stenen. Om precies te weten waar de grootste knelpunten en kansen liggen, wordt er een nulmeting gedaan. De nulmeting is een ‘foto’ van heel Zuid-Limburg en biedt straks ook inzicht in deze thema’s op wijk-, buurt- en kernniveau.”
De foto van Zuid-Limburg
De foto is na de zomer klaar en dient als uitgangspunt voor een gezamenlijke aanpak met concrete gebiedsgerichte en generieke acties en oplossingsrichtingen voor de opgaven waar we in Zuid-Limburg mee te maken hebben. “Dat vraagt om de juiste mensen aan tafel, de burgemeesters in positie en samen zorgen dat complexe knelpunten effectief worden opgelost”, zegt Saskia. Sandy: “Waarbij we overigens niets nieuws verzinnen, maar juist bestaande initiatieven zullen verbinden, versterken en versnellen.” Mirte van den Boogaard, Provincie Limburg: “Want er gebeurt natuurlijk al ontzettend veel. De problematiek is niet nieuw en de aandacht ervoor ook niet. Wel zijn de huidige initiatieven veelal lokaal opgezet. De aanpak van het NOVI-gebied biedt de mogelijkheid de problemen integraal en in samenhang op te pakken.” Saskia: “In het NOVI-gebied zijn Rijk en regio samen aan zet als gelijkwaardige partners. Het voordeel van dat partnerschap is dat het Rijk elders in Nederland geleerde lessen kan inbrengen, plus dat er meer regelruimte is om dingen voor elkaar te krijgen. In Zuid-Limburg gebeurt al veel moois. Neem het provinciale programma Trendbreuk met onder meer de Gezonde Basisschool van de Toekomst, of de verdieping en verbreding van dat programma gekoppeld aan de fysieke opgave in het programma van de Regiodeal Parkstad en het stedelijk vernieuwingsgebied Heerlen-Noord, de 50-gezinnen aanpak in Maastricht en wijkverbetering in Geleen-Zuid. Al deze en vele andere programma’s en initiatieven bieden waardevolle inzichten over wat werkt.” “Daarnaast werken we nauw samen met de andere opgaveteams”, vult Mirte aan. “Denk aan grensoverschrijdende arbeidsmarkt en onderwijs, energietransitie en gezonde en duurzame voeding, om maar enkele van de vele voorbeelden te noemen.”
Lange adem
“De sociaal-fysieke aanpak van kwetsbare wijken is een traject van lange adem”, benadrukt Sandy. “Verandering kost nu eenmaal tijd. Het doel is om niet te blijven hangen in het plukken van laaghangend fruit, maar nu door te pakken en de problemen bij de wortel aan te pakken. Dat vraagt om commitment, het vooropstellen van het algemene belang, ontkokerde budgetten en - uiteraard - samenwerking.” Wat hoopt het team eind 2021 bereikt te hebben? Saskia: “Een scherpe afbakening van thema’s en doelstellingen en aanzet tot uitvoeringsprogramma op de korte, middellange en lange termijn. Wij zijn erg positief gestemd, want we bemerken een groot enthousiasme om samen te werken aan een gezonder en welvarender Zuid-Limburg.”
Leden opgaveteam Gezonde en Sterke Steden
- Saskia Franssen, ministerie BZK; (aanvoerder)
- Ralph van der Straten, Stadsregio Parkstad Limburg (aanvoerder)
- Maurice Cramers, ministerie BZK;
- Daphne Kagelmaker, gemeente Sittard-Geleen;
- Huub Kerstens, gemeente Maastricht;
- Joey Hogenboom, Provincie Limburg;
- Mirte van den Boogaard, Provincie Limburg;
- Thomas Gelissen, Trendbreuk;
- Dieneke Joosten, Wonen Limburg.
