Correctief bindend referendum

Wat is een correctief bindend referendum?

Bij een correctief bindend referendum kunnen Limburgers stemmen over een besluit van Provinciale Staten. Zij stemmen dan vóór of tegen dat besluit. Over een besluit kan één referendum worden gehouden. Een referendum kan gaan over het hele besluit of over delen daarvan.

Deze vorm van referendum is raadgevend. Burgers nemen het initiatief voor een referendum en kunnen raadgeven om een besluit terug te draaien, ofwel te corrigeren. Het is een 'laatst mogelijke correctie achteraf' vanuit de samenleving na een besluit van Provinciale Staten. Daarom heet het een 'correctief' referendum.

Het heet 'bindend', omdat het politiek bindend is. Op een bepaald moment wordt besloten dat er een referendum komt. Op datzelfde moment zeggen de leden van Provinciale Staten al of zij de uitslag van het referendum wel of niet zullen volgen. Dit heet 'politieke zelfbinding'.

Een voorbeeld: 25 van de 47 leden van Provinciale Staten zeggen vooraf dat zij de uitslag zullen volgen. Zij binden zich politiek aan de uitslag. Tijdens het referendum stemt de meerderheid van de Limburgse stemgerechtigden tégen het besluit van Provinciale Staten. De 25 leden die zich politiek hebben gebonden, gaan mee in de uitslag en stemmen ook tegen. Maar ze houden het recht om toch af te wijken van de uitslag. Provinciale Staten kan dus beslissen om de uitslag van het referendum naast zich neer te leggen. Binnen 6 weken (maar niet later dan 3 maanden) na de uitslag van een referendum houden Provinciale Staten een vergadering om definitief te beslissen over het besluit waarover het referendum ging.

Over welke besluiten kan een referendum worden gehouden?

Een referendum is mogelijk bij besluiten van Provinciale Staten met grote maatschappelijke, economische, ruimtelijke of milieuhygiënische gevolgen voor Limburg of haar inwoners. Over veel besluiten van Provinciale Staten kan een referendum worden gehouden. Bijvoorbeeld provinciale beleidsregels, verordeningen en regelingen. Er zijn ook besluiten waarover geen referendum kan plaatsvinden. Welk soort besluiten uitgezonderd zijn, staat in de Referendumverordening Provincie Limburg 2022 (def. 24-12-2022) (pdf, 91 kB).

Wie kan een referendum aanvragen?

Elke stemgerechtigde inwoner kan een referendum aanvragen. Iemand is stemgerechtigd als deze persoon:

• 6 weken voor de datum van het referendum in Limburg woont;
• de Nederlandse nationaliteit heeft;
• op de dag van het referendum minimaal 18 jaar oud is;
• en niet is uitgesloten van het kiesrecht.

Onafhankelijke referendumcommissie

Een referendumcommissie beoordeelt elk verzoek zorgvuldig en beslist of een referendum wordt gehouden op basis van de eisen uit de Referendumverordening Provincie Limburg 2022.

De Referendumcommissie heeft tot taak Provinciale Staten te informeren over de stemprocedure en de datum van het te houden referendum, de stembiljetten alsook het verstrekken van het budget. De commissie houdt toezicht op de verordening en het objectieve karakter van de door de provincie te verstrekken voorlichting over het referendum. Zie voor meer informatie de Referendumverordening.

Voor de invulling van de Referendumcommissie is door het Presidium een selectiecommissie geformeerd, bestaande uit de Statenleden:

• de heer Van Caldenberg
• mevrouw Jenneskens
• mevrouw Kerseboom
• mevrouw Werrij-Wetzels

De selectiecommissie heeft de leden van de Referendumcommissie aangewezen en op 30-9-2021 zijn de volgende personen door het Presidium benoemd:

volgende personen door het Presidium benoemd:

Voorzitter

• de heer mr. Prof A.W. Heringa

Leden

• de heer mr. H. Broeksteeg (plaatsvervangend voorzitter)
• mevrouw mr. C. Wagenaar
• mevrouw mr. N. Bisschoff
• de heer M. Claessens Msc

Hoe vraag ik als burger een referendum aan?

U kunt als volgt een referendum aanvragen:

Inleidend verzoek

• Wanneer Provinciale Staten een besluit hebben bekendgemaakt, dient u binnen 4 weken een inleidend verzoek in;
• U gebruikt hiervoor een format dat u bij de griffier van de Provincie Limburg kunt opvragen: telefoon nummer 043-3897839 of via het contactformulier;
• In het inleidend verzoek schrijft u om welk besluit of delen van het besluit het gaat;
• U verzamelt minimaal 1000 schriftelijke handtekeningen van Limburgers. Van iedereen die een handtekening zet, is ook nodig: de naam, de leeftijd, het adres, de woonplaats en het Burgerservicenummer;
• U dient uw verzoek en de handtekeningen schriftelijk in bij de referendumcommissie. Het verzoek dient u in per post of levert u af bij de Provincie Limburg ter attentie van de referendumcommissie.

Wat hierboven staat, kan alleen als u en de mensen die hun handtekening hebben gezet:

• inwoners zijn van Limburg;
• de Nederlandse nationaliteit hebben;
• op de dag van de indiening minimaal 18 jaar oud zijn;
• en niet zijn uitgesloten van het kiesrecht.

De referendumcommissie beslist of uw inleidend verzoek:

• gaat over een besluit waarover een referendum kan worden gehouden;
• en of het voldoet aan alle voorwaarden zoals gesteld in de referendumverordening Provincie Limburg 2022.

De referendumcommissie neemt deze beslissing uiterlijk binnen 1 week na afloop van de termijn voor het indienen van het inleidend verzoek. 7 tot 10 dagen later maakt de commissie haar beslissing bekend.

Definitief verzoek

Als de referendumcommissie beslist dat het inleidend verzoek voldoet aan alle eisen, wordt het besluit van Provinciale Staten opgeschort. Behalve als dit volgens Provinciale Staten niet kan worden uitgesteld omdat er spoedeisende of dringende provinciale belangen zijn. Dan gaat het besluit door. Als de referendumcommissie beslist dat niet aan alle eisen is voldaan, gaat het referendum niet door.

Heeft de referendumcommissie besloten dat aan alle eisen is voldaan, dan volgt u de verdere stappen om het referendum aan te vragen:

• Binnen 6 weken nadat de referendumcommissie haar beslissing op het inleidend verzoek heeft bekendgemaakt, dient u een definitief verzoek in.
• U gebruikt hiervoor een format dat u bij de griffier van de Provincie Limburg kunt opvragen: telefoon nummer 043-3897839 of via het contactformulier.
• U verzamelt minimaal 26.500 handtekeningen van Limburgers. Van iedereen die een handtekening zet, is ook nodig: de naam, de leeftijd, het adres, de woonplaats en het Burgerservicenummer.
• Het ondertekenen kan via internet, met DigiD of een ander veilig digitaal portaal dat erop lijkt.

Wat hierboven staat, kan alleen als u en de mensen die hun handtekening hebben gezet:

• inwoners zijn van Limburg;
• de Nederlandse nationaliteit hebben;
• op de dag van de indiening minimaal 18 jaar oud zijn;
• en niet zijn uitgesloten van het kiesrecht.

De referendumcommissie beslist of uw definitief verzoek:

• gaat over een besluit waarover een referendum kan worden gehouden;
• en of het voldoet aan alle voorwaarden zoals gesteld in de referendumverordening Provincie Limburg 2022.

De referendumcommissie neemt deze beslissing uiterlijk binnen 2 weken na afloop van de termijn voor het indienen van het definitief verzoek. Uiterlijk 7 dagen later maakt de commissie haar beslissing bekend.

Als de referendumcommissie beslist dat aan alle eisen is voldaan, wordt daarmee ook vastgesteld dat een referendum wordt gehouden.

De datum van het referendum

Binnen 2 weken bepalen Provinciale Staten op welke datum het referendum wordt gehouden. Meestal zal dat tegelijk met de eerstvolgende verkiezingen voor de gemeenteraad, Provinciale Staten, Tweede Kamer of Europees Parlement zijn. Als er niet wordt gewacht op de eerstvolgende verkiezingen, wordt het referendum gehouden tussen 3 en 12 maanden na de dag waarop is besloten om het referendum te houden. Er kunnen meerdere referenda op 1 dag zijn.

(stappenplan referendum volgt)

Wie mogen stemmen bij een referendum?

Alle Limburgse stemgerechtigden mogen stemmen. Zij krijgen de vraag of zij vóór of tegen het besluit of delen van het besluit zijn.

Wanneer is een referendum geldig?

De uitslag van een referendum is geldig als het opkomstpercentage minimaal even hoog is als het opkomstpercentage van de laatste provinciale verkiezingen. Bij de Provinciale verkiezingen van 2019 was dat 52,6%. Dit betekent dat minimaal 52,6% van de stemgerechtigden bij het referendum moet stemmen.

Meer informatie

Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Stel uw vraag via het contactformulier.

Meer mogelijkheden om mee te praten

Limburg is de eerste provincie in Nederland die een correctief bindend referendum mogelijk maakt. Een correctief bindend referendum versterkt onze democratie. Er zijn ook andere manieren waarop inwoners invloed en inspraak hebben en kunnen meebeslissen. Meer informatie over burgerparticipatie.