Euregionaal denken en doen

EMRIC

In grensregio’s kunnen buitenlandse hulpdiensten soms vlotter reageren dan de eigen diensten of snel versterking bieden, wat samenwerking met buurlanden cruciaal maakt. Giulia Stroink van EMRIC vertelt over dit unieke samenwerkingsverband tussen overheidsdiensten, dat grensoverstijgende noodhulp in de Euregio Maas-Rijn al meer dan tien jaar mogelijk maakt.

2024: drievoudig jubileum

EMRIC werd tien jaar geleden opgericht om de hulpverlening bij incidenten, crises en rampen in de Euregio Maas-Rijn te faciliteren en coördineren. De wortels van de grensoverstijgende samenwerking reiken echter veel dieper. “Eigenlijk hebben we in 2024 een drievoudig jubileum gevierd. In 1974 steeg in Aken de traumaheli van de Bundeswehr voor het eerst op. Deze Duitse partner bood al snel aan om deze helikopter, die nu in beheer is van ADAC Luftrettung, ook in Nederland en België in te zetten. Dat betekende het begin van de structurele samenwerking. Ongeveer vijfentwintig jaar geleden werd de samenwerking geïntensiveerd en opnieuw georganiseerd, waarbij de samenwerking juridisch beter werd geborgd door het sluiten van zogenaamde burenhulpovereenkomsten. Ook werd er ‘bottom-up’ uitgezocht waar de behoefte voor de samenwerking lag. En tien jaar geleden werd EMRIC, zoals we het samenwerkingsverband vandaag kennen, opgericht”, licht Giulia de drie jubilea toe. “In november hebben we een jubileumfeest gehad voor alle hulpverleners uit de regio, om elkaar nog beter te leren kennen en kennis uit te wisselen.”

Jaarlijks honderden grensoverstijgende inzetten

EMRIC speelt een cruciale rol bij het faciliteren van de samenwerking en het coördineren van de respons op noodsituaties over landsgrenzen heen. “Het voornaamste doel van EMRIC is het waarborgen van een tijdige en adequate hulpverlening aan inwoners van de grensregio. Dat kunnen we alleen bereiken door intensieve samenwerking en goede coördinatie tussen de publieke hulpdiensten in de Euregio Maas-Rijn. We maken concrete afspraken en leggen procedures vast, zodat burgers erop kunnen vertrouwen dat hulpdiensten uit buurlanden snel ter plaatse zijn. Het afgelopen jaar zijn er een kleine negenhonderd grensoverstijgende inzetten geweest van de ambulance- en brandweerdiensten”, illustreert Giulia hoe belangrijk deze samenwerking is voor de veiligheid in de regio. “Dat zijn aantallen die je in geen enkele andere grensregio in Europa terugziet. Daar mogen we met zijn allen best trots op zijn.”

Juridische barrières slechten

De verschillen in wet- en regelgeving, systemen en procedures tussen Nederland, België en Duitsland vormen soms een uitdaging voor grensoverstijgende hulpverlening. Om deze drempels te verlagen, werkt EMRIC met publiekrechtelijke overeenkomsten, vertelt Giulia: “Afgelopen jaar hebben onze partners drie van deze overeenkomsten gesloten, waarvan wij er twee hebben voorbereid en geschreven. Deze juridische verankering is essentieel voor een optimale samenwerking.” Barrières overwinnen lukt echter niet altijd. “Er zijn bijvoorbeeld tijdens incidenten nog steeds problemen met de radiocommunicatie tussen de hulpdiensten als men te ver het andere land binnenrijdt. De experts in onze werkgroepen hebben daar een handige oplossing voor bedacht: de buitenlandse eenheden krijgen nu een portofoon te leen om met de coördinator van het incident te communiceren.”

Coronacrisis en watersnood

Tijdens de coronapandemie speelde EMRIC een belangrijke rol door de maatregelen en regels in België, Duitsland en Nederland overzichtelijk te maken. “Deze informatievoorziening was van vitaal belang voor burgers in de Euregio Maas-Rijn, vooral omdat maatregelen en protocollen vaak veranderden. Ons bureau heeft ervoor gezorgd dat onze partners en de betrokken diensten voortdurend op de hoogte waren van de ontwikkelingen in de buurlanden”, vertelt Giulia. Ook tijdens de hoogwaterramp van 2021, die grote delen van het werkgebied van EMRIC trof en in België en Duitsland dodelijke slachtoffers eiste, speelden de EMRIC-afspraken een essentiële rol. “Iedere regio was druk bezig met hulpverlening aan de eigen burgers, waardoor we elkaar geen bijstand konden verlenen. Daarom was de informatieuitwisseling over mogelijke scenario’s en verwachtingen des te belangrijker. Deze ervaringen hebben geleid tot verdere initiatieven om de Euregionale samenwerking bij overstromingen te verbeteren”, doelt Giulia op het Marhetak-project.

Recenter heeft EMRIC een belangrijke rol gespeeld in de informatie-uitwisseling tussen de Belgische en Nederlandse partners, toen in Maastricht een dijk wegspoelde en een van de in de problemen geraakte woonboten lossloeg en tegen een brug botste. “Dit had gevolgen kunnen hebben voor de waterstanden in België. Daarom was het belangrijk onze buren op de hoogte te houden van de ontwikkelingen.”

Actuele en toekomstige ontwikkelingen

Een van de belangrijkste nieuwe projecten van EMRIC is de implementatie van een grensoverstijgend informatie[1]delingsplatform. “Dit is een crisismanagementsysteem dat in België is ontwikkeld. Een van onze Duitse partners start binnenkort een pilot met dit systeem. Tevens wordt er voor een betrouwbare verbinding met het Nederlandse systeem gezorgd. Dit platform moet bijdragen aan een nog betere respons tijdens rampen en crisissituaties, onder meer door real time informatie te delen en info van de zogenaamde crisisstaven uit de drie landen automatisch te vertalen”, licht Giulia toe. “Daarnaast kijken we voortdurend naar mogelijkheden om de grensoverstijgende samenwerking te versterken, verdiepen en uit te breiden. Zo staat er in 2025 een gezamenlijke oefening op stapel, die nu in de voorbereidingsfase zit”, besluit ze.

Euregioprofielschool VISTA college

VISTA college zet zich als Euregioprofielschool in voor een generatie jongeren die actief bijdragen aan de ontwikkeling van Zuid-Limburg, terwijl ze ook de kansen in de Euregio Maas-Rijn verkennen en leren benutten. Door taalonderwijs, uitwisselingsprojecten en stages in het buitenland raken studenten al vroeg vertrouwd met de taal en cultuur van buurlanden.

Van zwartkijken naar goudkijken

“Sinds 2023 zijn we een Euregioprofielschool”, begint Monique Deckers, Coördinator Internationalisering bij VISTA college. Dit label is in 2007 opgericht om de kennis van buurtalen en interculturele vaardigheden te bevorderen. “Onze ligging in het Euregionale grensgebied biedt enorme kansen. Als Euregioschool willen we kort gezegd de kennis van studenten over de taal en cultuur in onze buurlanden vergroten. Dat doen we met taallessen op school, maar ook met uitwisselingsprojecten en stages over de grens, waardoor studenten hun Duits en Frans in de praktijk kunnen oefenen. Zo dragen we bij aan het ‘Goudkijken’, sinds 2024 de strategische koers van VISTA college. We bereiden onze studenten voor op de wereld van morgen, in een regio en een maatschappij met een enorme internationale en culturele diversiteit.”

Werken aan je internationale en -culturele competenties

VISTA college gelooft in de daadkracht en veerkracht van de (Eu)regio. “Deze aanpak bereidt onze studenten niet alleen voor op de wereld van morgen, maar versterkt ook hun internationale en interculturele competenties. Zo helpen we onze studenten een waardevolle bijdrage te leveren aan de economische en maatschappelijke ontwikkelingen van Limburg en van de Euregio Maas-Rijn”, legt Monique uit. VISTA college was altijd al internationaal georiënteerd. Door de eerdere samenwerking met het taleninstituut EMRLingua en de aansluiting bij het netwerk van Euregioscholen liggen er nu nog meer kansen. “Die hebben we direct gegrepen”, zegt Monique. “Afgelopen schooljaar hebben studenten en docenten van opleidingen binnen zeven studierichtingen volop meegedaan aan activiteiten over de grens, van excursies tot stages. We hebben in 2024 meer grensoverstijgende projecten gehad dan de jaren ervoor. Zo zijn studenten haarverzorging en schoonheidsverzorging op stage geweest in Maaseik in België. Ook diverse toerismestudenten hebben stage gelopen over de grens. Deze ervaringen helpen hen om hun internationale en interculturele competenties in de praktijk te ontwikkelen.”

Collectief leren en innoveren over grenzen heen

In 2024 nam VISTA college samen met ROC Nijmegen namens Nederland deel aan verschillende wedstrijden van de Ler(n)ende Euregio, een samenwerking van beroepsscholen, leerbedrijven en de overheid in de Euregio Rijn-Waal. “Onze studenten hebben deelgenomen aan de Euregionale Mechatronicawedstrijd in Wunderland Kalkar, waar ze in tweetallen hebben samengewerkt met Duitse studenten. In 2025 gaan onze horecastudenten meedoen aan een Euregionale kookwedstrijd. Dit zijn uitgelezen kansen om kennis te maken en samen te werken met anderstalige leeftijdsgenoten. Zo leren ze niet alleen hun vak beter kennen, maar ook de taal en cultuur van onze buren”, zegt Monique.

Bereidheid tot samenwerking is groot

De impact van deze internationale ervaring is niet te onderschatten. “We willen onze studenten eerst en vooral voorbereiden op een loopbaan in de regio en ze tegelijkertijd de mogelijkheid bieden om zich internationaal te ontwikkelen. Dat versterkt niet alleen hun kansen op de arbeidsmarkt, maar draagt ook bij aan de groei en wendbaarheid van de regio.” Een goed netwerk van samenwerkingspartners is daarbij essentieel, weet Monique. “Gelukkig zijn veel scholen en bedrijven in de grensregio bereid om uitwisselingsprogramma’s en stages op te zetten. Wat echter vaak wordt onderschat, is de vakinhoudelijke afstemming en het maken van concrete plannen. Dat zijn grote uitdagingen, die veel van onze tijd opslokken”, vertelt ze.

Drempels verlagen

“Studenten moeten letterlijk en figuurlijk een grens over”, zegt Monique. “Door taal- en cultuurverschillen voelen ze soms een drempel om in het buitenland stage te lopen. Door op school al kennis te maken met de taal en cultuur van onze buren, verlagen we die.” Ook docenten spelen een belangrijke rol in het verlagen van die drempel. “Leerkrachten van Euregioscholen worden ondersteund door bijscholing en kunnen gemeenschappelijke workshops en evenementen bijwonen, zodat zij studenten kunnen inspireren en voorbereiden op een toekomst die zowel lokaal als internationaal betekenis heeft. Zonder internationale docent geen internationale student”, verwoordt Monique het treffend.

Vakmanschap hoog op de agenda

In het kader van een toekomstbestendige economie voor Limburg werkt VISTA college samen met onderwijspartners uit buurlanden aan de doorontwikkeling van kennis en innovatie, wat bijdraagt aan de door de Provincie gewenste trinationale kennisinfrastructuur. “Naast wetenschap en kennis hebben we ook mensen nodig die de handen uit de mouwen steken. Aan die vakmensen is juist een chronisch tekort. Mbo’ers zijn onmisbaar om de transities waar Limburg voor staat mogelijk te maken. Door invulling te geven aan de Vakmanschapsagenda mbo Limburg 2030 dragen we bij aan de economische groei en brede welvaart in Limburg, dat kunnen we als onderwijsinstelling niet alleen, daarbij we best nog wat steun kunnen gebruiken”, besluit Monique.