Ervaringen en lessen van de extraparlementaire bestuursvorm

18 november 2022

Vrijdag 18 november is het boek ‘Extraparlementair besturen – ervaringen en lessen uit de Limburgse praktijk 2019 – 2022’ overhandigd aan gouverneur Roemer. Afgelopen drie jaar is deze bijzondere bestuursvorm onderzocht door prof. Martijn Groenleer en dr. Gert-Jan Leenknegt van Tilburg University.

Roemer nam het boek in ontvangst: “Na een aantal jaren extraparlementair besturen kan de balans opgemaakt worden. En die balans is genuanceerd. We kunnen zeker een hoop leren van de ervaringen van de afgelopen jaren, bijvoorbeeld op het gebied van bijvoorbeeld dualisme, bestuurscultuur en het politieke compromis. Maar ik constateer ook dat goed besturen bovenal mensenwerk is, op basis van onderling vertrouwen.”

Drie hoofdconclusies

De onderzoekers trekken een drietal hoofdconclusies over de extraparlementaire bestuursvorm. Ten eerste is de tegenstelling tussen een parlementair en een extraparlementair bestuurscollege niet zo principieel als het lijkt. Elk college kan alleen functioneren zolang het vertrouwen heeft van het vertegenwoordigend orgaan, in deze Provinciale Staten. Het is eerder een verschil in de mate van binding tussen Staten en het college die verschillend is.

In het verlengde daarvan kan geconstateerd worden dat het ontbreken van een coalitie-oppositie dynamiek op kritieke momenten ook kwetsbaar is door een gebrek aan eigenaarschap en niet vooraf gemaakte afspraken zoals in een door politieke partijen ondertekend coalitieakkoord.

Tegelijkertijd is een derde conclusie dat het ontbreken van dichtgetimmerde coalitie-afspraken, ook ruimte hebben gegeven de afgelopen jaren aan politieke partijen in de Staten. Kleinere fracties kregen grotere inbreng in bepaalde dossiers, en grotere fracties hadden ruimte om afwijkende standpunten in te nemen. De bestuursvorm vergt van zowel het college als Provinciale Staten politieke lenigheid en ervaring.

Onderzoeksopzet

Voor het onderzoek zijn de afgelopen jaren 91 interviews gehouden, diverse casussen onderzocht, vergaderingen van Provinciale Staten gevolgd en stemmingsuitslagen en documenten geanalyseerd. Een periode in de Limburgse politiek-bestuurlijke geschiedenis die als turbulent kan worden omschreven, zowel voor bestuurlijk Limburg zelf als ook voor besluitvorming in de context van de Corona-pandemie en andere maatschappelijke ontwikkelingen.

Boek

Het boek 'Extraparlementair besturen: ervaringen en lessen uit de Limburgse praktijk 2019-2022 (pdf, 2.2 MB)' is volledig online te lezen.