“Ons idee voor deze ‘samentuin’ is ontstaan toen we merkten dat een deel van de Genhoutenaren behoefte hadden aan een plek om samen te komen”, vertelt projectleider Nico Verwer van Coöperatie BurgerInitiatief Genhout.
“In de dorpsgaard kunnen mensen elkaar ontmoeten, samenwerken, elkaar versterken en leren van en met elkaar. Het moet een toegankelijke plek worden waar iedereen zich thuis voelt en kan meedoen aan activiteiten. Daarnaast laat de dorpsgaard op een speelse en educatieve manier zien dat duurzame, biologische tuinbouw meer oplevert in de relatie tussen mens en natuur dan mono- en massacultuur.”
De gemeente Beek heeft drie locaties ter beschikking gesteld. De werkgroep ‘Dorpsgaard’ gaat het uitgewerkte plan voorleggen aan de leden van de coöperatie. De leden mogen beslissen over de uiteindelijke locatie.
In de dorpsgaard komen onder andere een fruitgaard, plantenvakken, een beleef- en educatiepad en een duurzaam buitengebouw met tuinkamer, keuken en overdekt terras. Voor de bouw worden lokale natuurlijke materialen gebruikt en bouwmaterialen hergebruikt. Op het dak van het buitengebouw komen zonnepanelen. De tuin krijgt ook een buffer voor regenwater.
Samen
De initiatiefnemers werken samen met verschillende organisaties in Genhout, waaronder de BSO en kinderopvang BieNeeke, Basisschool de Kring en natuurorganisaties zoals IVN Spaubeek. Samen met het onderwijs wordt er een educatief programma opgesteld en uitgevoerd.
Subsidie van LEADER Zuid-Limburg
Het project komt in aanmerking voor een subsidie van LEADER Zuid-Limburg, een Europees subsidieprogramma voor plattelandsontwikkeling. De Europese Unie, Provincie Limburg en de Zuid-Limburgse gemeenten stellen geld beschikbaar voor LEADER-projecten. Voor dit project Dorpsgaard Genhout is dat gemeente Beek, die in juli 2022 al een cofinanciering heeft toegezegd. Na de goedkeuring van de gemeente hebben de initiatiefnemers de subsidieaanvraag ingediend bij Provincie Limburg en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
Voordat een subsidieaanvraag wordt ingediend bij de RVO, wordt een project beoordeeld door de Lokale ActieGroep (LAG). De LAG bestaat uit vertegenwoordigers van inwoners en groeperingen die het subsidieprogramma uitvoeren en zo helpen om de dromen in een gemeenschap te realiseren. De LAG gaf op 9 november 2022 een positieve beoordeling aan de projectaanvraag voor de Dorpsgaard.
“Dit is een bijzonder initiatief van een kleine gemeenschap waar veel samenkracht is”, vertelt LAG-voorzitter Hub Meijers.
“De Coöperatie BurgerInitiatief Genhout heeft veel mensen weten te verenigen. Het is een heel mooi project dat van helemaal onderop komt en dat perfect past binnen de Lokale Ontwikkelings Strategie van Zuid-Limburg, waaraan wij projecten toetsen. De Genhoutenaren zijn sterk betrokken bij dit project en bovendien is de coöperatie goed verbonden met belangrijke partners zoals het IVN en scholen.”
Als de RVO de subsidieaanvraag honoreert, dan wordt de tuin naar verwachting in de tweede helft van 2023 aangelegd en wordt de ontmoetingsruimte in de eerste helft van 2024 gebouwd. De officiële opening vindt plaats in september 2024.
Nieuwe periode in 2023-2027
Dankzij LEADER zijn de afgelopen jaren al 23 projecten in Zuid-Limburg ontstaan. De aanvraagtermijn voor de huidige programmaperiode loopt bijna ten einde. Van 2023 tot 2027 loopt de nieuwe programmaperiode van LEADER. De voorbereidingen hiervoor zijn al in volle gang. Naast Zuid-Limburg willen we ook andere gebieden in Limburg de kans geven om deel te nemen aan het LEADER-programma. We streven ernaar dat vanaf medio 2023 weer volop nieuwe projectideeën kunnen worden ingediend.
“Het LEADER-programma in Zuid-Limburg heeft bewezen dat burgers die zelf aan projecten trekken altijd gelukkiger zijn dan wanneer de overheid iets oplegt”, aldus Lia Roefs, gedeputeerde Wonen, Ruimte, Water en Landbouw.
“De projecten beklijven beter in de gemeenschappen waarbinnen ze bedacht en ontwikkeld zijn, omdat ze projecten van de gemeenschap zelf zijn geworden. Ze dragen bij aan een mooier Limburg, verbinden mensen in de regio die werken aan deze projecten en laten zien dat van onderop de mooiste ideeën ontstaan. Ik hoop dan ook dat er in de nieuwe periode weer zulke goede projectideeën worden ingediend, dat deze gerealiseerd worden en anderen inspireren om goed voorbeeld te doen volgen.”
