Er is nu voldoende water voor de kastelen in de Landgoederenzone, terwijl wateroverlast wordt voorkomen. Bovendien is succesvol werk gemaakt van een betere leefomgeving voor planten en dieren.
De Kanjel en Gelei zijn twee beken die door het Buitengebied Geul & Maas stromen. De Kanjel is de grote verbinder van de Landgoederenzone in Maastricht. Met de Gelei als vertakking ter hoogte van Kasteel Kruisdonk. Beide beken verbinden de eeuwenoude landgoederen in de Mariënwaard. Ze zijn belangrijk voor het op peil houden van de vijvers van de buitenplaatsen en voor het welzijn van de planten en dieren in de omgeving. De 4,5 kilometer lange beek en de vijvers waren op diverse plekken behoorlijk dichtgeslibd en vervuild, onder meer met zink.
Buitengoed Geul & Maas-project
Door het vele slib op de bodem van de beek, kon het water minder goed stromen. Bij hevige regenval leidde dit geregeld tot wateroverlast. Het opknappen van de beek stond al sinds 1995 op het wensenlijstje van omwonenden en belanghebbenden. In 2009 kwam het in een ‘stroomversnelling’ door de betrokkenheid van de Provincie. Sinds 2010 is het onderdeel van de plannen rondom het Buitengoed Geul & Maas-project. Voor het op orde brengen van het watersysteem werd het project ‘Herinrichting Kanjel en Gelei Meerssen-Maastricht’ ingericht. Dit project omvatte het afkoppelen van vijverpartijen, het saneren van watergangen en vijvers en de aanleg van zowel kwantitatieve als kwalitatieve buffervoorzieningen. De taak van het waterschap was drieledig: zorgen voor voldoende water voor de kastelen in de Landgoederenzone, wateroverlast voorkomen en herstel van ecologische waarden. Waterschapsbestuurder Arnold Jansen: ‘Met de oplevering van het project Kanjel en Gelei heeft Waterschap Limburg deze drie knelpunten opgelost.’
Nieuwe waterbuffers
Om het watersysteem van de Kanjel en Gelei op orde te brengen, werd eerst de waterkwaliteit verbeterd door het verwijderen van slib van de waterbodem van de beeklopen en landgoederenvijvers. Ook werd er werk gemaakt van een optimale waterverdeling binnen de deelgebieden. Een nieuwe waterbuffer bij Ankerkade vermindert direct vuilwateroverstorten vanuit het riool op de Kanjel. Ook aan de overzijde van Kasteel Kruisdonk kwam een nieuwe regenwaterbuffer. Eentje die aansluit op het bergbezinkbassin in Rothem. Hierdoor blijft het water schoner.
Daarnaast is een deel van de beken omgelegd, om het water beter tussen de beken en vijvers te verdelen. Inlaat- en regelwerken werden aangebracht of aangepast, waarmee in geval van calamiteiten of droogte het waterpeil kan worden gereguleerd. Bij de keuze van deze ‘waterschapkunstwerken’ is rekening gehouden met de cultuurhistorische waarde van de omgeving. Voor passanten zijn de beken meer zichtbaar gemaakt, waardoor de belevingswaarde van het gebied nog beter wordt.
Samenwerking
Voor de realisatie van dit project vond vanaf 2010 uitvoerig afstemming plaats met de gemeente Meerssen, de gemeente Maastricht en de Provincie Limburg. Het project is voorbereid in samenwerking met de verschillende partners in het gebied, de beide gemeenten, de Provincie, maar ook met de (landgoed)eigenaren en het Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) voor wat betreft de buffer Ankerkade.
