We laten het mes aan drie kanten snijden
Bewoners, de economie, natuur en klimaat hebben vaak verschillende wensen en belangen. Ook zijn er maatschappelijke ontwikkelingen waarmee we rekening moeten houden. Denk aan de gemaakte klimaatafspraken, de energietransitie en demografische ontwikkelingen, zoals de vergrijzing.
Er is daarom voor deze gebiedsvisie goed nagedacht hoe we de verschillende ruimtelijke doelen met elkaar kunnen verbinden, zodat het mes op sociaal, ecologisch én economisch vlak ‘snijdt’. Meervoudige waarde-creatie noemen we dat.
Drie ambities, drie principes
Omdat dé omgeving niet bestaat, keken we vanuit drie verschillende invalshoeken: het stedelijk gebied, het landelijk gebied en Chemelot. Dat deden we steeds aan de hand van zes ruimtelijke thema’s: cultuurhistorie & identiteit, landschap & natuur, leefbaarheid & leefomgeving, economie, mobiliteit & logistiek en duurzaamheid & energie. Zo kwamen we tot drie leidende ambities:
- We streven naar een circulaire en innovatieve economie
- We willen een sterk en gezond stedelijk gebied
- We versterken een b(l)oeiend landelijk gebied.
Daarnaast pasten we steeds drie principes toe: We willen sterke ruimtelijke structuren creëren. We kiezen voor duurzaam ruimtegebruik. We verweven doelen en functies waar het kan en scheiden ze waar het moet.
De in de gebiedsvisie gemaakte keuzes zijn richtinggevend voor de ontwikkeling van het gebied en voor het zekerstellen en versterken van bestaande waarden. Ze zijn niet vastomlijnd en definitief, maar ook zeker niet vrijblijvend. Voor het maken van ruimtelijke plannen zijn de in de gebiedsvisie gemaakte keuzes leidend. Daarnaast is deze gebiedsvisie de basis voor de omgevingsvisies en vervolgens de omgevingsplannen van de gemeenten Sittard-Geleen en Stein en voor bijvoorbeeld de uitwerking van het fysieke deel van het investeringsprogramma Chemelot Circulair Hub / Chemelot Strategie 2050 en NOVI-gebied Zuid-Limburg.
Toekomstbeeld - 2040
De concept gebiedsvisie schetst een samenhangend toekomstperspectief voor de omgeving van Chemelot. We verkennen de ruimte die we geven aan een innovatieve en circulaire economie. Hoe we werken aan een sterk en gezond stedelijk gebied en een b(l)oeiend landelijk gebied. De woonwijken en kernen rond Chemelot zijn groen, klimaatadaptief en goed bereikbaar. Het voorzieningenniveau is op peil en ondersteunt de sociale cohesie en de gezondheid. We houden Graetheide groen en versterken de ecologische structuren tussen het Rivierpark Maasvallei en de vallei van de Geleenbeek en het Heuvelland. Het OV is verbeterd en aangevuld met mobiliteitshubs waar je gemakkelijk van vervoersmiddel kunt wisselen. We verbeteren groenstructuren en fietspaden in de wijken rondom Chemelot en we versterken de transportmogelijkheden via bijvoorbeeld buisleidingen en het kanaal. Diverse bedrijventerreinen in de omgeving van Chemelot worden gerevitaliseerd waarbij nieuwe, circulaire bedrijven een plek kunnen krijgen op leegstaande of vrijgekomen kavels. En de Campus kan onder voorwaarden uitbreiden op de Lexhy als er onvoldoende ruimte is binnen de huidige site.
Al deze ontwikkelingen zijn beschreven in het toekomstbeeld en opgetekend in een uitwerking per deelgebied. Voor de omgeving van Graetheide, de omgeving Stein, de omgeving Geleen, de omgeving Beek en voor Chemelot zelf.
Samenspel
De voorliggende gebiedsvisie is tot stand gekomen in een intensief participatief proces waarin alle betrokken partijen in het gebied meegedacht hebben. Naast het directe opdrachtgeverschap van gemeenten Sittard-Geleen en Stein, Provincie Limburg, Chemelot, Brightlands Chemelot Campus en DSM, zijn door middel van verschillende dialoogsessies de bredere groep van belanghebbenden (omwonenden, belangengroepen, bedrijven en overheden) actief betrokken. Met in het bijzonder de klankbordgroep Chemelot.
Uitwerking van de gebiedsvisie heeft ook plaatsgevonden in een goede afstemming met andere lopende trajecten, zoals de Veiligheidsvisie/Veiligheidskader van de TVC, de Gebiedsverkenning mobiliteit Westelijke Mijnstreek, de RES en de toekomstige benodigde energie infrastructuur, de Investeringsagenda Chemelot Circulaire Hub, Masterplan 2030 enz. Deze verbindingen komen in het stuk zelf terug.
Vervolgproces
Op basis van het toekomstbeeld werken we de komende jaren samen aan de opgaven en acties die het toekomstbeeld dichterbij brengen. Voor het realiseren van een betere balans in het gebied is het daarbij noodzakelijk om ook te investeren in de ‘zachte waarden’ van de omgevingskwaliteit, zoals landschap en leefomgeving. In de gebiedsvisie zijn voor de korte termijn een tiental gebieds- en thematische opgaven beschreven. Voorstel is om aan de hand van de strategische gebiedsvisie een dynamische uitvoeringsagenda op te stellen. Waarin wordt aangegeven welke partijen voor een bepaalde actie aan de lat staan, hoe en wanneer de actie zal worden opgepakt, op welke wijze participatie wordt georganiseerd, welke middelen daarvoor nodig zijn, waar en wanneer besluitvorming aan de orde is, enz.
De uitvoeringsagenda zal de basis gaan vormen voor de afspraken die partijen maken in een convenant of bestuursovereenkomst, na vaststelling van de gebiedsvisie.
