Nationale Omgevingsvisie (NOVI)


NOVI staat voor Nationale Omgevingsvisie. Dit document dateert uit 2020. Hierin is het rijksbeleid voor de fysieke leefomgeving (in brede zin) vastgelegd. Met dit document wordt invulling gegeven aan een verplichting uit de Omgevingswet, die op 1 januari 2024 in werking is getreden. Een van de  uitgangspunten van de NOVI is dat Rijk en andere overheden optreden als één overheid, samen met inwoners en ondernemers. Waarbij gezamenlijk wordt gewerkt aan de grote opgaven en transities waar Nederland voor staat. Inmiddels is een opvolger van de NOVI in voorbereiding, de Nota Ruimte. Deze verschijnt naar verwachting in de loop van 2024.

In de NOVI is aangegeven dat concretisering van de opgaven nodig is op een lager schaalniveau, onder meer in de zogenaamde NOVI-gebieden, inmiddels NOVEX-gebieden geheten. In deze gebieden werken regio en Rijk langjarig samen aan de complexe, vaak gestapelde opgaven in deze gebieden. De aanwijzing als NOVEX-gebied betekent een rechtstreekse ingang bij het Rijk. Bijvoorbeeld bij het helpen aantrekken van investeringen, gewicht en doorzettingsmacht bij afstemming met buurlanden, kansen bij nieuwe stimuleringsprogramma’s en andere Rijksinvesteringen en bij het zoeken naar ruimte in bestaande regelgeving. Het Rijk zet dit instrument selectief in; in totaal zijn er 16 gebieden in Nederland met de status NOVEX-gebied, in Limburg zijn dat NOVEX De Peel (deels ook in Brabant gelegen) en NOVEX Zuid-Limburg.

NOVEX-gebied Zuid-Limburg

De zestien Zuid-Limburgse gemeenten, Provincie Limburg en Waterschap Limburg zijn samen NOVEX-gebied Zuid-Limburg.

Genoemde partijen werken samen aan een ontwikkelperspectief dat moet uitmonden in een uitvoeringsprogramma en een regionale investeringsagenda. Centraal in dit perspectief staan die opgaven in Zuid-Limburg die een meervoudige complexe ruimtelijke dimensie hebben. In dit verband zijn de volgende themalijnen benoemd:

  • de ‘groen-blauwe’-opgaven; al datgene in het ruimtelijk domein dat is gericht op het landschap, de natuur en het water(beheer);
  • de circulaire economie; gericht op de ruimtelijke dimensies van de circulaire transitie;
  • de verstedelijkingsproblematiek rond mobiliteitsknooppunten; met een focus met name op woningbouw rond de stedelijke stationsomgevingen.

NOVEX-gebied De Peel

In de Peel komen veel fysieke opgaven samen die om een oplossing vragen, elkaar beïnvloeden en ruimte vragen. Denk aan de landbouw- en energietransitie, aanpak van droogte, verbeteren van natuur en waterkwaliteit, leefbaarheid, verstedelijking, economische vitaliteit, beschikbaarheid van voorzieningen en mogelijke reactivering van vliegbasis de Peel. Opgaven van zowel regionaal, provinciaal als nationaal belang. Dit heeft ertoe geleid dat het Rijk in het Programma NOVEX (2022) de Peel heeft aangewezen als NOVEX-gebied. Dit zijn gebieden waar de nationale opgaven dusdanig stapelen dat een gebiedsgerichte aanpak en prioritering van nationale opgaven noodzakelijk is om tot een richtinggevende koers voor de toekomst te komen.

De stuurgroep NOVEX De Peel, waarin rijk en regio samen optrekken, is de uitdaging aangegaan om interbestuurlijk en provinciegrensoverschrijdend tot een gezamenlijk gedragen ontwikkelperspectief te komen. Dit ontwikkelperspectief wordt het eerste resultaat van deze gezamenlijke gebiedsgerichte aanpak. De betrokken overheden – 2 provincies, 2 waterschappen, 18 gemeenten en LNV & BZK mede namens andere departementen – willen hiermee samen de koers uitzetten.